(Baoquangngai.vn)-
Nạn khai thác trái phép trên các sông Trà Khúc làm thất thoát tài nguyên khoáng sản, gây khó khăn cho quản lý, ảnh hưởng môi trường và bức xúc cho người dân. Vấn đề này một lần nữa được đại biểu HĐND TP. Quảng Ngãi đưa ra chất vấn tại kỳ họp HĐND thành phố cuối năm để ‘mổ xẻ’ tìm giải pháp ngăn chặn hiệu quả.
[links()]
Chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe
Vấn nạn khai thác cát trái phép trên sông Trà, đoạn qua địa bàn TP. Quảng Ngãi không chỉ diễn ra mới đây. Mà vốn đã tồn tại trong suốt thời gian dài với nhiều giải pháp đã được các cơ quan ban ngành đưa ra và thực hiện. Tuy vậy, hiệu quả vẫn là một dấu hỏi lớn? Tại kỳ họp HĐND TP. Quảng Ngãi cuối năm 2020, các đại biểu HĐND đã nêu ra những hạn chế, bất cập liên quan đến lĩnh vực này và đề nghị lãnh đạo UBND TP. Quảng Ngãi làm rõ công tác quản lý của thành phố trong thời gian qua, cũng như nguyên nhân vì sao tình trạng khai thác cát trái phép vẫn chưa được giải quyết triệt để....
Trả lời về vấn đề trên, Trưởng Phòng TN& MT TP. Quảng Ngãi Nguyễn Anh Kiệt thừa nhận: Thời gian qua, UBND TP. Quảng Ngãi đã ban hành rất nhiều văn bản để chỉ đạo chấn chỉnh, quản lý vấn đề khai thác cát trái phép trên địa bàn TP. Quảng Ngãi. Quá trình triển khai thực hiện các kế hoạch, chỉ đạo của UBND TP. Quảng Ngãi đã được các cơ quan chuyên môn thực hiện một cách nghiêm túc. Tuy nhiên, dù đã có những cố gắng, nỗ lực song tình trạng khai thác cát trái phép còn diễn ra.
"Để tránh lực lượng chức năng phát hiện, xử lý, các đối tượng khai thác cát trái phép thường lén lút khai thác vào ban đêm. Một số đối tượng dùng máy hút trên các ghe, khai thác ở những đoạn không thuộc địa bàn quản lý của biên phòng hoặc ở giữa sông nên rất khó xử lý. Đồng thời, lợi dụng điểm đấu nối của các mỏ cát được cấp phép trên địa bàn TP. Quảng Ngãi, ‘cát tặc’ tập kết và vận chuyển cát. Mặc dù lực lượng chức năng đã bố trí túc trực ngay điểm đấu nối các mỏ cát nhưng khi lực lượng rút đi thì các đối tượng lại tiếp tục hoạt động khai thác, vận chuyển trái phép.”- Trưởng Phòng TN& MT TP. Quảng Ngãi Nguyễn Anh Kiệt nói.
Theo thống kê, dọc sông Trà Khúc từ bến Tam Thương đến cầu Cửa Đại có 10 điểm đấu nối thì chỉ có 4 điểm đấu nối được cơ quan chức năng cho phép, còn lại có đến 6 điểm đấu nối tự phát. Ngoài ra, một số doanh nghiệp, công ty xây dựng công trình trên sông Trà Khúc, lợi dụng việc tận thu cát để phục vụ xây dựng công trình nhưng lại chở đi nơi khác để tiêu thụ. không đúng mục đích.
 |
| Các đối tượng dùng ghe hút cát trái phép trên sông Trà Khúc |
Để xử lý tình trạng này, năm 2020 các lực lượng chức năng TP. Quảng Ngãi, các ngành liên quan đã phát hiện, kiểm tra tịch thu 533m3 cát, tạm giữ 61 ô tô chở cát vi phạm, 4 ghe, máy hút cát, xử phạt vi phạm hành chính hơn 44 triệu. Tuy nhiên, mức xử lý này chưa có tính răn đe.
Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường TP. Quảng Ngãi Nguyễn Anh Kiệt cho biết: Việc xử lý đối tượng khai thác cát trái phép hiện nay chủ yếu là xử lý vi phạt hành chính. Nếu muốn xử lý hình sự phải chứng minh mức độ vi phạm lớn, có dấu hiệu của tội phạm hình sự thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Song, để chứng minh được rất khó.
Cũng liên quan đến vấn đề này, Chủ tịch UBND xã Nghĩa Hà Trần Ngọc Xôn cho rằng, lợi nhuận thu lại từ hoạt động khai cát trái phép quá lớn, trong khi mức xử phạt hành chính về hành vi này với số tiền rất thấp nên ‘cát tặc’ sẵn sàng nộp phạt khi bị lực lượng chức năng phát hiện, xử lý.
Cần có những giải pháp căn cơ
Tình trạng khai thác cát trên sông Trà thuộc địa bàn TP. Quảng Ngãi diễn ra trong nhiều năm qua không chỉ gây thất thoát nguồn tài nguyên, ô nhiễm môi trường mà ảnh hưởng đến hạ tầng giao thông, an ninh trật tự. Đại biểu HĐND TP. Quảng Ngãi đề nghị, muốn đẩy lùi và tiến tới chấm dứt nạn khai thác cát trái phép, các địa phương và các ngành chức năng liên quan của TP. Quảng Ngãi cần hành động thực chất và quyết liệt hơn.
Song song đó, nêu cao trách nhiệm người đứng đầu các địa phương nơi xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép. Xử lý trực tiếp các ghe khai thác, mua bán cát ở dưới lòng sông và lực lượng Công an giao thông, Cảnh sát môi trường cũng phải có trách nhiệm kiểm tra, xử lý và truy xuất nguồn gốc cát của các phương tiện vận chuyển trái phép.
Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn- Trưởng Công an TP. Quảng Ngãi cho rằng, giải pháp xử lý vấn đề khai thác cát trái phép trong thời gian qua, chỉ là mới giải quyết phần ‘ngọn’. Muốn giải quyết phần ‘gốc’ thì Phòng TN& MT thành phố cần tham mưu cho Chủ tịch UBND thành phố những giải pháp mang tính căn cơ và lâu dài hơn; chuyển đổi nghề nghiệp cho những người khai thác cát thủ công; xử lý quyết liệt những điểm tập kết cát và các nhà đầu tư lợi dụng việc xây dựng công trình trên sông Trà Khúc để vận chuyển đi tiêu thụ sai mục đích....
Trong khi đó, Bí thư, Chủ tịch UBND phường Trương Quang Trọng Trương Thanh Thảo đề nghị, nên nghiên cứu xử lý các điểm kết cát trên bờ và kiểm tra, truy xuất nguồn gốc cát. Nếu nguồn cát không hợp pháp thì xử lý nghiêm minh đối với tổ chức, cá nhân vi phạm. Cùng với đó, nên quy hoạch và cho phép cho các tổ đội khai thác cát thủ công để vừa giải quyết việc làm, vừa dễ trong công tác quản lý và tăng thêm nguồn thu cho địa phương.
 |
| Một điểm thu mua, tập kết các trái phép ở khu vực bến Tam Thương trên sông Trà Khúc |
Để tăng cường quản lý việc khai thác cát trên sông Trà trong thời gian tới, Trưởng Phòng TN& MT TP. Quảng Ngãi Nguyễn Anh Kiệt đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở TN& MT, Sở GTVT yêu cầu các công ty có mỏ cát được cấp phép thực hiện việc tháo dỡ các điểm đấu nối, trả nguyên hiện trạng để tránh các đối tượng khai thác cát trái phép lợi dụng để tập kết và vận chuyển cát.
Đồng thời, các địa phương phải tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật, giải thích và vận động nhân dân không được khai thác cát trái phép. Phối hợp với các ngành chức năng có kế hoạch xử lý và phát hiện ngăn chặn kịp thời hành vi khai thác cát trái phép.
“Phòng TN& MT thành phố cũng như các ngành chức năng của thành phố sẽ tiếp tục nghiên cứu các giải pháp cụ thể để tham mưu cho UBND thành phố ban hành kế hoạch, tổ chức thực hiện nhằm ngăn chặn hiệu quả tình trạng này trong thời gian tới”, Trưởng Phòng TN& MT TP.Quảng Ngãi Nguyễn Anh Kiệt nói.
Thường trực HĐND TP. Quảng Ngãi yêu cầu trong thời gian tới, UBND thành phố cần có Hội nghị chuyên đề phân tích làm rõ, đề ra các giải pháp hiệu quả hơn nhằm nâng cao trách nhiệm của các ngành chức năng và địa phương trong việc quản lý và khai thác cát trên địa bàn, tránh để vấn đề khai thác cát trái phép kéo dài, gây bức xúc trong nhân dân và thất thoát nguồn tài nguyên.
H.P
