(Báo Quảng Ngãi)- Livestream là hình thức phát sóng trực tiếp trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, YouTube, TikTok và Instagram... Đây là một trong những kênh quảng cáo và bán hàng hiệu quả, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức cho người tiêu dùng và các cơ quan quản lý trong việc kiểm soát chất lượng hàng hóa.
Thổi phồng chất lượng sản phẩm
Thời gian qua, nhiều phiên livestream bán hàng khiến dư luận dậy sóng bởi việc thổi phồng quá mức chất lượng và thành phần sản phẩm. Đơn cử như “1 hũ yến 70ml có đến 30g yến tươi”, nhưng giá bán chỉ 50 - 60 nghìn đồng/hũ. Ông Phan Thanh Tùng, chủ cơ sở yến sào Cù Lao Ré, ở phường Chánh Lộ (TP.Quảng Ngãi) dẫn chứng, giá bán 30g yến tươi tại cơ sở của tôi là 160 nghìn đồng, mỗi hũ yến 70ml chứa tối đa 10g yến tươi, giá bán 50 nghìn đồng/hũ. Việc quảng cáo như trên là hành vi thổi phồng công dụng, không trung thực về chất lượng và thành phần sản phẩm, gây ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng.
Trong giai đoạn thương mại điện tử bùng nổ, livestream là một trong những kênh quảng cáo và bán hàng hiệu quả nên được nhiều doanh nghiệp, cá nhân và cơ sở sản xuất ưu tiên sử dụng. Thế nhưng, bên cạnh những đơn vị cung cấp trung thực, đảm bảo tính xác thực các thông tin về sản phẩm trong livestream, từ công dụng, thành phần, chất lượng đến xuất xứ, giá bán, thì không ít trường hợp mập mờ. Thậm chí có tình trạng quảng cáo và bán hàng không trung thực, thổi phồng chất lượng và thành phần sản phẩm.
![]() |
Ngày nay, nhiều người vẫn dành thời gian đến siêu thị, chợ để mua hàng hóa. |
Chị Nguyễn Thị Bích Diễm, ở thị trấn Chợ Chùa (Nghĩa Hành) cho hay, mua hàng qua livestream rất dễ rủi ro, thường gặp mẫu mã và chất lượng hàng hóa bị vênh giữa thực tế và quảng cáo. Hàng hóa khi livestream nhìn đẹp, đa dạng mẫu mã và chủng loại, đặc biệt là giá bán rẻ. Tuy nhiên, khi nhận hàng thì ngược lại, thương hiệu bị nhái hoặc giả mạo. Chẳng hạn, túi xách, nước hoa khi livestream là các thương hiệu nổi tiếng như Dior, Chanel, nhưng sản phẩm đến tay khách là Di.or, Channel. Còn thực phẩm chức năng được quảng cáo là sản xuất tại Mỹ, Nhật Bản nhưng hàng thực tế lại có xuất xứ từ Trung Quốc. Sau vài lần “bị lừa”, tôi từ bỏ việc mua hàng qua livestream, chỉ chọn đến các cửa hàng, đại lý uy tín. Giá bán tại đây có thể cao hơn so với mua qua livestream, nhưng yên tâm về chất lượng, xuất xứ.
Người tiêu dùng cần thận trọng
Không thể phủ nhận vai trò và lợi ích của quảng cáo, bán hàng trực tuyến qua các nền tảng thương mại điện tử nói chung, hình thức livestream nói riêng, bởi sự tiện lợi và chi phí giảm. Tuy nhiên, hình thức này cũng tiềm ẩn tình trạng kinh doanh hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ và hàng kém chất lượng công khai, gây ảnh hưởng đến thị trường cũng như niềm tin người tiêu dùng.
Theo Cục Quản lý thị trường tỉnh, khi livestream quảng cáo và bán hàng, phần lớn các đối tượng không giới thiệu cụ thể thông tin sản phẩm hay địa chỉ cơ sở sản xuất, kinh doanh, mà chỉ tập trung vào mẫu mã, màu sắc và giá bán để thu hút khách hàng. Việc chốt đơn trực tiếp hoặc thông qua inbox (nhắn tin riêng) khiến khách hàng không có thời gian tìm hiểu cặn kẽ các thông tin liên quan. Để tăng niềm tin cho khách hàng, một số doanh nghiệp, cơ sở sản xuất thuê người nổi tiếng có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội tham gia quảng cáo cho sản phẩm. Hoặc sử dụng hội, nhóm trên mạng xã hội để tăng lượng theo dõi và bình luận sai lệch về sản phẩm, nhằm đánh lừa người mua.
Bên cạnh đó, việc kiểm soát chất lượng hàng hóa trên các nền tảng thương mại điện tử nói chung, livestream nói riêng gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Nguyên nhân là do địa chỉ livestream một nơi, nhưng hàng hóa lại được tập kết tại nhiều địa điểm khác nhau. Phần lớn giao dịch theo hình thức livestream không có hóa đơn, chứng từ cụ thể, vì vậy công tác giám sát, kiểm soát, kiểm tra và xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn.
Cục trưởng Cục Quản lý thị trường tỉnh Trần Xuân Thương nhấn mạnh, bên cạnh sự vào cuộc của cơ quan chức năng, người tiêu dùng cần thận trọng và tìm hiểu kỹ về sản phẩm khi mua sắm trực tuyến và qua livestream. Đặc biệt, không nên mua hàng chỉ vì niềm tin rằng “người nổi tiếng sẽ bán hàng chất lượng tốt”, mà cần chú trọng đến thông tin, nguồn gốc xuất xứ, công dụng và mức giá của sản phẩm. Khách hàng chỉ nên mua hàng qua livestream đối với doanh nghiệp, cơ sở sản xuất uy tín, giới thiệu địa chỉ sản xuất rõ ràng và có chính sách đổi trả hoặc cho phép kiểm tra hàng hóa trước khi thanh toán, nhằm tránh tình trạng mua hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng.
CẦN NÂNG CAO CHẾ TÀI XỬ PHẠT Theo Nghị định số 38/2021/NĐ-CP ngày 29/3/2021 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo, hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về chất lượng, công dụng của sản phẩm có thể bị xử phạt từ 60 - 80 triệu đồng đối với cá nhân; tổ chức vi phạm thì mức phạt gấp đôi so với cá nhân. Hình phạt bổ sung là tước quyền sử dụng giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm và giấy xác nhận nội dung quảng cáo. Biện pháp khắc phục hậu quả bao gồm yêu cầu tháo gỡ, xóa quảng cáo hoặc thu hồi sản phẩm. Tuy nhiên, mức phạt này chưa đủ sức răn đe, không tương xứng với nguồn lợi kinh tế mà tổ chức, cá nhân có thể đạt được từ hành vi quảng cáo không đúng sự thật. Do đó, cơ quan chức năng cần nâng mức phạt và bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả, nhằm tạo sự răn đe mạnh mẽ và hình thành văn hóa quảng cáo minh bạch, đúng sự thật, góp phần bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng. |
Bài, ảnh: THANH PHONG
TIN, BÀI LIÊN QUAN: