(QNg)- Lâu nay, việc xây dựng, quản lý, sử dụng nghĩa trang nhân dân (NTND) tại các địa phương ở Quảng Ngãi vẫn chưa được quan tâm đúng mức dẫn đến tình trạng tồn tại hàng trăm nghĩa trang quy hoạch không rõ ràng, thiếu hợp lý, kéo theo nhiều hệ lụy khác như: Lãng phí đất đai, gây ô nhiễm môi trường.
LỘN XỘN NGHĨA TRANG NHÂN DÂN
Hầu hết các NTND lập nên tự phát từ rất lâu và số NTND ở từng địa phương phụ thuộc vào quy mô dân số hoặc số thôn. Trung bình mỗi thôn, hoặc khu dân cư có ít nhất một nghĩa trang. Tại xã Tịnh Trà (Sơn Tịnh), các nghĩa địa nằm rải rác ở các thôn, trong khuôn viên vườn nhà các hộ gia đình đã ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường và lãng phí tài nguyên đất. Diện tích đất NTND toàn xã chiếm hơn 13ha.
 |
| Các khu mồ mả nằm rải rác sẽ được tập trung về nghĩa trang nhân dân theo tiêu chí NTM. Trong ảnh: Một khu mồ mả chưa được quy hoạch ở thôn 3, xã Nghĩa Dõng (TP Quảng Ngãi). |
Hay như xã Hành Dũng (Nghĩa Hành), hiện có hơn 10 NTND, phần mộ nằm rải rác ở các nơi, thậm chí nằm ngay trong khuôn viên khu dân cư. Ông Phan Duy Khánh- Chủ tịch UBND xã Tịnh Trà, cho biết: Các khu vực được người dân chọn làm nghĩa địa có rất lâu rồi. Trước kia, mặc dù chưa có quy hoạch khu nghĩa địa cụ thể, nhưng đối với người dân, các khu vực có nhiều mồ mả được mặc định là khu nghĩa địa dành cho người mất. Đây có thể hiểu là hậu quả của "lịch sử".
Khi gia đình có người mất, người dân cũng báo với chính quyền địa phương và xin quỹ đất để chôn cất. Nhưng trong quá trình thực hiện, các địa phương chưa bám sát quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quản lý quỹ đất NTND không đúng quy hoạch, kế hoạch, thậm chí còn buông lỏng việc quản lý. Vài năm gần đây, đời sống kinh tế có bước phát triển đáng kể, giúp nhiều gia đình có cuộc sống khá giả, nên việc xây dựng mồ mả biến tướng thành "phong trào". Ở xã Tịnh Hà (Sơn Tịnh), việc các gia đình, dòng họ tưởng nhớ đến người đã khuất bằng việc đua nhau tổ chức xây dựng mồ mả hoành tráng đã trở thành "lệ" xấu. Không những vậy, nhiều người dân còn tự khoanh bao, lấn chiếm đất nông nghiệp làm quỹ đất nghĩa địa dự trữ cho gia đình, dòng họ mình, dẫn đến việc thu hồi đất để xây dựng khu dân cư và các công trình công cộng rất tốn kém, vì chi phí đền bù và giải tỏa tăng cao.
XÂY DỰNG NTND THEO TIÊU CHÍ NÔNG THÔN MỚI
Trong đề án quy hoạch xây dựng nông thôn mới (NTM) đã quy định rất cụ thể tiêu chí, chỉ tiêu cho việc quy hoạch NTND. Từ khi có các quy định, quyết định trên, một số địa phương trong tỉnh đã bắt đầu thực hiện việc quy hoạch các NTND. Ông Phan Duy Khánh- Chủ tịch UBND xã Tịnh Trà, cho biết: Đến thời điểm này, xã đã hoàn thành việc quy hoạch chung xây dựng NTM, trong đó đã quy hoạch được vị trí, diện tích đất cho các NTND. Quy mô của nghĩa trang khoảng 6 ha ở 2 thôn Thạch Nội và Phú Thành, trên cơ sở mở rộng, chỉnh trang nghĩa địa Hung Tướng (thôn Thạch Nội). Bên cạnh đó, xã đã đóng cửa nghĩa địa Tranh Làng (thôn Mỹ Khánh), Gò Chùa (thôn Phú Thành). Tuy nhiên, việc triển khai thực hiện chắc chắn sẽ không dễ dàng.
Để các NTND hoạt động đi vào quy củ thì quá trình quy hoạch đóng vai trò rất quan trọng. Bởi đối với người dân, đất cho người chết cũng cần phải "đẹp" như đất của người sống. Theo ông Trịnh Văn Minh- Chủ tịch UBND xã Hành Dũng, việc bố trí quy hoạch NTND được xã cân nhắc, tính toán sao cho phù hợp với điều kiện tự nhiên và khả năng khai thác quỹ đất của xã. Các nghĩa trang khi xây dựng phải bảo đảm các phân khu chức năng, phân lô, khoảng cách, kích thước, kiểu dáng xây dựng các bia mộ... nhằm khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường, sử dụng đất có hiệu quả. Ông Minh cũng đề xuất, mỗi nghĩa trang cần có một người quản trang chuyên trách hoặc bán chuyên trách, để giúp đỡ người dân khi có yêu cầu và bảo vệ nghĩa trang, thu dọn vệ sinh, trồng chăm sóc cây xanh.
Hiện nay, Quảng Ngãi có trên 1,2 triệu dân. Mỗi năm sẽ có hàng ngàn người qua đời mà theo phong tục, phần lớn mai táng. Nếu các địa phương vẫn buông lỏng quản lý quỹ đất nghĩa trang, để tiếp diễn tình trạng xây mộ tuỳ tiện thì quỹ đất dành cho người chết sẽ mất rất nhiều qua các năm. Vì vậy đã đến lúc cần có giải pháp lâu dài cho vấn đề quy hoạch, quản lý và sử dụng các NTND.
Bài, ảnh: Nguyễn Triều
