Quản lý kinh doanh xăng dầu: Để hiệu quả, bắt đầu từ đâu?

(Báo Quảng Ngãi)- Theo đánh giá của cơ quan chức năng, hoạt động kinh doanh xăng dầu trên địa bàn tỉnh ngày càng ổn định, nhất là từ khi thực hiện quy hoạch phát triển mạng lưới kinh doanh xăng dầu trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, việc kinh doanh mặt hàng thiết yếu này vẫn còn phức tạp, cần tăng cường quản lý chặt chẽ hơn nữa để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.

Quản lý chặt chất lượng

Thực hiện chủ trương của Thủ tướng Chính phủ và quyết định của Bộ Công thương, 7 tỉnh, thành phố đầu tiên, trong đó có tỉnh Quảng Ngãi, thực hiện phân phối xăng  sinh học E5 ra thị trường. Quảng Ngãi đã đi đầu trong việc phân phối xăng sinh học E5-Ron 92 thay thế xăng khoáng Mogas 92 trước 3 tháng so với lộ trình của Chính phủ (trước ngày 1.9.2014). Đây là bước tiến dài về mặt nâng cao chất lượng xăng, bảo vệ môi trường và đảm bảo hài hòa lợi ích của người tiêu dùng.

Nhân viên Công ty CP nhiên liệu sinh học dầu khí Miền Trung tuyên truyền sử dụng xăng E5-Ron 92 ở Ba Tơ.

Sau 3 tháng triển khai thực hiện, Công ty CP Nhiên liệu sinh học dầu khí Miền Trung đã cung cấp cho Nhà máy Lọc dầu Dung Quất hơn 500.000 lít ethanol biến tính đạt chất lượng (tương ứng phối trộn hơn 6.000.000 lít xăng E5). Hiện công ty còn hơn 1.600.000 lít ethanol biến tính, đảm bảo nguồn cung để phục vụ Nhà máy Lọc dầu Dung Quất. Từ nguồn ethanol biến tính này, Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn đã phối trộn, xuất bán ra thị trường khoảng 7.000.000 lít xăng E5. Nguồn xăng đảm bảo chất lượng theo quy định. Các cửa hàng xăng dầu trên địa bàn tỉnh đã tích cực tham gia phân phối xăng E5. Trong đó PV Oil Miền Trung có 81/81 cửa hàng và đại lý thuộc hệ thống tham gia phân phối xăng E5; Công ty TNHH MTV Xăng dầu Quảng Ngãi có 65/69 cửa hàng và đại lý cung ứng xăng E5.

Tuy nhiên, hiện nay không phải tất cả xăng Mogas 92 đều “biến mất” khỏi thị trường trong tỉnh để nhường cho xăng E5. Hiện tại cả huyện đảo Lý Sơn và một số vùng ven biển, xăng E5 vẫn chưa được cung ứng thay thế xăng Mogas 92. Nguyên nhân mà các đại lý kinh doanh xăng dầu đưa ra là do phương tiện vận chuyển, kho chứa, cây xăng chưa đáp ứng yêu cầu kinh doanh mặt hàng xăng E5.

Mặt khác, do đặc tính xăng E5 có thể hòa tan và thích ứng cho việc sử dụng phương tiện khi trộn lẫn với xăng khác trên thị trường nên người tiêu dùng nghi ngại có thể sẽ bị một số cây xăng tự ý pha trộn, để “dán” mác xăng E5 bán cho người tiêu dùng với giá cao hơn xăng Mogas 92.

 Trao đổi những nghi ngại này của người tiêu dùng với ông Phạm Thành Phương - Chánh thanh tra Sở Khoa học và Công nghệ, ông Phương cho biết, đến thời điểm này Sở KH&CN chưa phát hiện có doanh nghiệp, đại lý, cửa hàng nào gian lận chất lượng xăng E5. Vì Sở này chỉ mới thu thập 8 mẫu xăng E5 gửi đi xét nghiệm đến nay chưa có kết quả!

Chống buôn lậu, gian lận

Hiện tại các cửa hàng kinh doanh xăng dầu trong tỉnh đã dần phát triển theo hướng văn minh, hiện đại, đảm bảo điều kiện về phòng, chống cháy nổ, môi trường được cải thiện. Hoạt động kinh doanh xăng dầu từng bước đi vào nền nếp. Song thực tế trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số doanh nghiệp không đảm bảo điều kiện kinh doanh xăng dầu và một số tàu dầu không đủ quy chuẩn, không nằm trong quy hoạch vẫn lén lút hoạt động. Thậm chí có cửa hàng xăng dầu chưa hoàn thành thủ tục, chưa được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh vẫn đưa vào hoạt động.

Chỉ tính riêng 9 tháng năm 2014, lực lượng thanh tra chuyên ngành đã phát hiện nhiều đại lý kinh doanh xăng dầu không phép; hơn chục cột bơm không đủ định lượng. Khi người tiêu dùng mua xăng ở những cây xăng này thì không thể phát hiện được hành vi gian lận của cây xăng và tất yếu phải chịu thiệt thòi.

Đối với hoạt động buôn lậu xăng dầu, mặc dù các cơ quan chức năng của tỉnh tập trung ngăn chặn, song thực tế xăng dầu vẫn cứ “thẩm lậu” theo nhiều thủ đoạn tinh vi. Điển hình là vụ việc Đồn Biên phòng cửa khẩu  Cảng Dung Quất phát hiện tàu gỗ biển kiểm soát V76-0063 vận chuyển 11.200 lít xăng đang hành trình từ Nhà máy đóng tàu Dung Quất về cảng Marina. Chủ tàu không xuất trình được giấy tờ chứng minh nguồn gốc số xăng nói trên. Hành vi này đã bị xử phạt 65 triệu đồng, tịch thu toàn bộ 11.200 lít xăng.

Ý thức từ người bán đến người mua
 

Người dân huyện miền núi Tây Trà đổ xăng tại cây xăng để đảm bảo chất lượng, đo lường.

Thực tế hiện nay xăng dầu là mặt hàng tự người tiêu dùng bằng mắt thường không thể phát hiện được tình trạng gian lận đo lường, gian lận chất lượng. Với người tiêu dùng thì xăng dầu là mặt hàng “bán sao biết vậy”. Mở bình xăng hay nắp can ra, xăng dầu được dẫn trực tiếp từ cột bơm xăng vào, người tiêu dùng chỉ biết trả tiền. “Họ bán sao chịu vậy, chẳng biết đủ thiếu, giả hay thật gì cả. Chỉ trông chờ vào tính trung thực của người bán thôi!” – ông Bùi Đình Thứ, thôn Kim Thạch, xã Nghĩa Hà (TP.Quảng Ngãi) thẳng thắn chia sẻ.

Khi người tiêu dùng không thể kiểm soát chất lượng, định lượng xăng dầu thì điểm tựa duy nhất của họ chính là sự trung thực của người kinh doanh. Và với lời hứa quen thuộc “làm ăn lâu dài, chẳng ai gian lận làm gì”, nhiều chủ kinh doanh xăng dầu đã tạo dựng được niềm tin tiêu dùng. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều cây xăng dầu gian lận. Hành vi này của họ chỉ bị phát hiện khi các cơ quan chức năng kiểm tra. Thế nhưng, kết quả kiểm tra lại ít được công bố rõ ràng tên, địa chỉ cây xăng vi phạm để người tiêu dùng biết và đề phòng, vì vậy người tiêu dùng khó thoát được kiểu gian lận này.

Dù luôn nâng cao ý thức, song với riêng mặt hàng xăng dầu, người dân luôn cần sự đồng hành tin cậy của người kinh doanh và cơ quan chức năng chuyên ngành. Nếu Nhà nước – người kinh doanh – người tiêu dùng “gặp nhau” thì mới thực sự đem lại hiệu quả trong quản lý, kinh doanh xăng dầu đúng như mong muốn.

Bài, ảnh: THANH NHỊ