Nghiệp đoàn nghề cá: Kết nối sức mạnh ngư dân

(QNg)- Những năm gần đây, Biển Đông luôn “dậy sóng”. Thiên tai, nhân tai rình rập những con tàu trong từng chuyến ra khơi. Nghiệp đoàn nghề cá ra đời, trở thành ngôi nhà chung và  kịp thời hỗ trợ thủ tục pháp lý, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của ngư dân; hạn chế rủi ro và giúp ngư dân vay vốn đóng mới, cải hoán nâng cấp tàu thuyền, ngư cụ vươn khơi bám biển. Nghiệp đoàn nghề cá đang phát huy vai trò kết nối sức mạnh của ngư dân, tạo hiệu quả trong đánh bắt hải sản, góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo Tổ quốc.  

* Chủ trương hợp lòng ngư dân  

Đứng ở cửa biển Mỹ Á, nhìn ra khơi thấy những con tàu trở về với những khoang cá đầy, ông Nguyễn Xếch -  Trưởng vạn thôn Hải Tân, xã Phổ Quang, nói: “Ban đầu, vận động ngư dân tham gia nghiệp đoàn nghề cá, bà con phân vân: Vào nghiệp đoàn để làm gì? Bởi, sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng cũng thành lập hợp tác xã ngư nghiệp rồi làm ăn thua lỗ, một số bà con phải bán tàu... nhưng bây giờ thì khác. Ngoài 22 chủ tàu cá và 210 lao động tham gia nghiệp đoàn hồi tháng 7/2012 với các nghề lưới cản, lưới vây rút chì, thì hiện nay ở xã có 23 tàu, với 280 ngư dân đánh bắt hải sản vùng khơi xa tình nguyện tham gia nghiệp đoàn”.

Nhờ đánh bắt theo tổ đội

Sở dĩ, nhiều ngư dân tình nguyện tham gia nghiệp đoàn là do họ đã nhận thấy vào nghiệp đoàn sẽ thuận lợi hơn trong việc phát triển kinh tế. Nghiệp đoàn đã tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng và Nhà nước đến tận chủ tàu và người lao động; gắn kết ngư dân đánh bắt hải sản, tạo sức mạnh,  góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc. Đồng thời, nghiệp đoàn đã đóng vai trò là tổ chức đại diện hợp pháp cho người lao động nghề cá, chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng; giải quyết các tranh chấp xảy ra trong quá trình hoạt động đánh bắt; kịp thời hỗ trợ cho bà con ngư dân khi gặp rủi ro, tai nạn trên biển, ổn định nguồn nhân lực cho mỗi chuyến ra khơi đánh bắt xa bờ...
 

Thành viên nghiệp đoàn nghề cá xã Nghĩa An Nguyễn Tấn Dũng bộc bạch: “Đã gần 30 năm đi biển, giờ gia đình mới sắm được tàu công suất 400 CV hành nghề giã cào đôi. Với đặc thù của nghề, tàu ngày đêm bám biển, mà Biển Đông những năm gần đây bão tố ngày càng nhiều, tàu nước ngoài lại ngang ngược xâm phạm vùng biển của nước ta, còn liều lĩnh cản trở hoạt động của ngư dân, nên gia nhập vào nghiệp đoàn ra khơi đánh bắt hải sản, anh em vững lòng hơn rất nhiều”. Còn ngư dân Trương Công Nhọn ở thôn Tân Thạnh, xã Nghĩa An nhận xét:  “Gia nhập nghiệp đoàn, anh em có trách nhiệm bảo vệ nhau hơn khi gặp thiên tai hoạn nạn”.

  Ở huyện Tư Nghĩa, Lý Sơn và nhiều địa phương ven biển trong tỉnh, ngư dân mưu sinh bằng các nghề giã cào đôi, lưới chuồn, câu khơi, vây rút chì. Việc gia nhập vào nghiệp đoàn nghề cá là điểm tựa của ngư dân, giúp bà con vững lòng tin vượt qua bão tố và “nhân tai” trên biển, đem lại hiệu quả cao trong việc đánh bắt hải sản.

* Cần nâng cao số lượng và chất lượng nghiệp đoàn

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, toàn tỉnh hiện có gần 5.750 chiếc tàu cá, với tổng công suất 624.570CV. Trong số này có 1.998 chiếc có công suất trên 90 CV đánh bắt xa bờ, nhưng hiện tại chỉ có khoảng 335 tàu vào nghiệp đoàn nghề cá. Số còn lại ngư dân tự liên kết thành lập các tổ đội để đánh bắt trên biển, nên chưa có sự hỗ trợ kịp thời về mặt pháp lý, cũng như về vật chất, tinh thần cho ngư dân. Do vậy, việc nâng cao số lượng nghiệp đoàn nghề cá trong tỉnh là vấn đề đang được ngư dân mong đợi.

Tàu thuyền về bến cá đầy khoang

 Một vấn đề nữa là chất lượng hoạt động của nghiệp đoàn. Trong buổi đầu mới thành lập, các nghiệp đoàn đã nhận được sự quan tâm hỗ trợ của Trung ương, của tỉnh và các ngành liên quan. Một số địa phương như Phổ Quang còn đề xuất phó chủ tịch UBND xã làm chủ tịch nghiệp đoàn, cho mượn văn phòng để làm việc. Các cơ quan đơn vị trên địa bàn tỉnh cũng hỗ trợ  bằng tiền mặt hoặc bằng phương tiện phục vụ nghề cá để hỗ trợ về đời sống cho những đoàn viên nghiệp đoàn cuộc sống còn khó khăn, trang bị thêm phương tiện đánh bắt hải sản...

 Tuy vậy, trong hơn hai năm kể từ khi thành lập, các nghiệp đoàn chủ yếu là tuyên truyền chủ trương của Đảng và Nhà nước về đánh bắt hải sản ở vùng biển xa, chia sẻ thông tin luồng cá, cứu giúp nhau khi bị nạn trên biển hoặc bị tàu nước ngoài đâm chìm, chứ chưa làm được nhiều trong việc giúp ngư dân tiêu thụ hải sản mà không bị tư thương ép giá.

Mặt khác, nhân sự của các nghiệp đoàn còn mỏng. Một số thành viên ban chấp hành vốn là ngư dân đã hết tuổi lao động có thừa kinh nghiệm hành nghề trên biển, nhưng chưa quen làm công tác nghiệp đoàn nên mỗi khi triển khai chủ trương của nghiệp đoàn còn lúng túng. Ngoài ra, nguồn quỹ đóng góp còn quá thấp nên hoạt động của các nghiệp đoàn gặp khó khăn. Không chỉ nghiệp đoàn nghề cá Phổ Quang mà hầu như các nghiệp đoàn khác như An Vĩnh, An Hải cũng chưa có văn phòng để làm việc...

Thành lập nghiệp đoàn nghề cá là chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước. Trong hoàn cảnh tình hình Biển Đông phức tạp hiện nay thì việc tăng cường số lượng và chất lượng nghiệp đoàn đang là vấn đề mà chính quyền các huyện ven biển và ngư dân hết sức quan tâm. Thực tế này đòi hỏi  cần đánh giá lại tình hình hoạt động của các nghiệp đoàn và có biện pháp tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc để tiếp tục kết nối sức mạnh ngư dân khi hành nghề trên biển.
 

Mai Hạ