Hồng hoa là hoa khô của cây hồng hoa (Carthamus tinctorius L.), thuộc họ cúc (Asteraceae). Hồng hoa có carthamin và sắc tố màu: safflor yellow (safflomin), polysacharit và một số chất khác. Hồng hoa có tác dụng làm hạ huyết áp và mỡ máu, tăng cường khả năng miễn dịch chống viêm.
Theo y học cổ truyền, hồng hoa vị cay, tính ôn; vào tâm can. Có tác dụng hoạt huyết khứ ứ, thông kinh chỉ thống. Trị ứ huyết tích huyết gây đau: đau quặn bụng, đau tức ngực, thống kinh, bể kinh, kinh huyết rỉ rả dài ngày không cầm, chấn thương đụng giập, sưng nề, bầm huyết (tụ máu) xuất huyết. Liều dùng cách dùng: liều thấp 3 - 10g; nấu, sắc.
Hồng hoa được dùng làm thuốc trị các chứng:
Trừ ứ, trị chấn thương:
Bài 1: hồng hoa, đào nhân, sài hồ, đương quy mỗi vị 12g; đại hoàng 8g. Dùng rượu loãng sắc uống. Trị chấn thương do bị đánh, ngã; sưng đỏ đau.
Bài 2: hồng hoa, đào nhân, quy vĩ mỗi vị 250g; chi tử 500g. Nghiền chung thành bột mịn; thêm bột mỳ quấy hồ với giấm, đắp lên vết thương. Trị sưng đau do chấn thương.
Hoạt huyết, mọc sởi: Dùng khi nốt sởi khó mọc, nhọt độc sưng đau: đương quy 8g, hoàng liên 6g, cam thảo 4g; hồng hoa, ngưu bàng tử, tử thảo, lá đại thanh, liên kiều, cát căn mỗi vị 12g. Sắc uống.
Hoạt huyết thông kinh: Dùng khi kinh nguyệt không đều, tắc kinh, sau khi đẻ, huyết hôi không ra hết.
Bài 1: rượu hồng hoa: hồng hoa 12g, dùng rượu sắc, chia uống làm 3 lần. Trị đau bụng kinh.
Bài 2: hồng hoa 4g, ích mẫu thảo 20g, sơn tra 20g, thêm đường đỏ vừa đủ. Sắc uống. Trị sau khi đẻ, huyết hôi không ra hết.
Món ăn thuốc có hồng hoa:
Rượu hồng hoa:- Hồng hoa 30g, rượu 500ml, ngâm trong 7 ngày. Mỗi lần uống 20 - 30ml. Ngày 2 - 3 lần. Dùng cho các trường hợp va đụng sưng đau.
- Hồng hoa 10g, xuyên khung 10g, ngưu tất 10g, ngâm với 500ml rượu trong 7 ngày. Uống sáng chiều, mỗi lần không quá 15ml trước bữa ăn 15 - 30 phút. Trị đau đầu, đau mỏi toàn thân, đau tức ngực, đau quặn bụng, đau bụng kinh.
Cháo hồng hoa: - Gạo nếp 100g, hồng hoa 4g, đương qui 12g, đan sâm 15g, Dược liệu sắc lấy nước bỏ bã. Gạo vo sạch nấu cháo, cháo chín cho nước thuốc vào đun sôi một lát. Ăn khi đói. Dùng cho chị em kinh nguyệt không đều do huyết hư huyết ứ.
Cháo đậu đen hồng hoa: hồng hoa 10g, gừng tươi 8g (gói trong vải xô), đậu đen 50g. Tất cả cho vào nồi nấu kỹ, vớt bỏ gói bã thuốc, thêm gia vị thích hợp. Ngày ăn 1 lần, liên tục 10 ngày. Dùng cho người huyết hư thiếu máu.
Kiêng kỵ: Phụ nữ có thai, người kinh nguyệt nhiều quá không được dùng.
Theo TS. Nguyễn Đức Quang/SKĐS
