(QNg)- Nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính (NKHHCT) là nhóm bệnh rất phổ biến ở trẻ em dưới 5 tuổi. Đây là nhóm bệnh có tỷ lệ mắc cao, tần suất mắc nhiều lần trong năm và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ trong độ tuổi này. Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi là nhóm trẻ dễ bị NKHHCT nhất.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Viêm mũi họng cấp do siêu vi
Đây là thể bệnh thường gặp nhất, chiếm khoảng 50-70% số trẻ bị bệnh. Tác nhân chính gây bệnh chủ yếu ở trẻ nhỏ là Rhinovirus, Coronavirus, Virus hợp bào hô hấp (RSV), Adenovirus và các virut cúm A và B. Biểu hiện chủ yếu là sốt nhẹ hoặc không; cảm lạnh, kèm theo viêm long hô hấp (ho, hắc hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi), quấy khóc, mệt mỏi và thường thở há miệng do tắc mũi; trẻ có thể thở nhanh hơn bình thường, nhưng ít khi bị tím tái; có thể viêm kết mạc thường do Adenovirus.
 |
| Bác sĩ ở Phòng khám đa khoa khu vực Mỹ Lai (Tịnh Khê- Sơn Tịnh) khám chữa bệnh cho bệnh nhi. |
Khám thường thấy các khoang mũi hẹp hoặc tắc hẳn do viêm phù nề, niêm mạc mũi đỏ rực, nhiều dịch xuất tiết trong hoặc đục như mủ, đôi khi quánh dính hoặc khô cứng bịt kín một hoặc cả 2 bên lỗ mũi. Thành trước, thành sau họng và 2 tuyến hạnh nhân khẩu cái (amygdales) cũng thường bị phù nề đỏ rực, nhưng ít khi có mủ. Bệnh chỉ giới hạn ở niêm mạc mũi, họng, thường không gây bệnh đường hô hấp dưới.
Chính vì vậy, biện pháp điều trị chủ yếu là hỗ trợ, làm thông mũi họng, rửa sạch đường hô hấp trên bằng cách nhỏ các dung dịch sát khuẩn, như nước muối sinh lý (dạng giọt hay dạng xịt khác nhau), các thuốc sát khuẩn ít kích thích như argyron 1-2%, ngày 3-4 lần; hút sạch dịch mũi. Có thể dùng thuốc chống phù nề niêm mạc đường mũi họng loại gây co mạch nhẹ (nồng độ thấp) như otilin hay otrivin nồng độ 0,05% dành cho trẻ em. Thời gian dùng thuốc co mạch thường không quá 3-5 ngày. Chú ý không dùng kéo dài, không dùng loại thuốc co mạch có nồng độ cao của người lớn để nhỏ mũi cho trẻ em vì có thể gây tai biến nặng như co giật, hoại tử niêm mạc mũi.
Viêm nắp thanh quản cấp
Đây là thể bệnh ít gặp hơn so với viêm mũi họng cấp tính nhưng rất nguy hiểm vì có thể gây tử vong nếu không phát hiện sớm và chữa trị kịp thời. Bệnh chủ yếu do Hemophylus influenzae (đặc biệt là type 1), Parainfluenza (virus á cúm) gây viêm cấp tính phù nề nắp thanh quản, làm cản trở lối vào của luồng khí qua thanh quản đến phổi, gây ngạt từ vừa đến nặng tùy theo mức độ phù nề của nắp thanh quản.
Trẻ thường không ho nhưng sốt rất cao, vật vã kích thích, bỏ bú và chảy nhiều dãi do đau họng không nuốt được. Trẻ thường không chịu nằm, vì khi nằm nắp thanh thiệt đóng kín đường thở, nên trẻ thường chỉ ngồi (kể cả khi ngủ) để dễ thở. Hạch dưới hàm thường sưng to và đau cả hai bên.
Bệnh nhi cần được các thầy thuốc có kinh nghiệm khám và điều trị tại bệnh viện. Thường trẻ phải thở oxy, dùng glucocorticoid toàn thân; không có thuốc kháng virus đặc hiệu và vaccin có hiệu lực; tiêm kháng sinh đường tĩnh mạch liều cao từ 5-7 ngày phòng bội nhiễm.
Viêm thanh quản cấp
Bệnh gặp khá phổ biến ở trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi, do virut đường hô hấp gây viêm phù nề cấp tính vùng thanh quản làm chít hẹp hoặc tắc hẳn đường ra - vào phổi của luồng không khí. Bệnh thường xảy ra rất đột ngột về đêm, sau vài giờ viêm long đường hô hấp trên.
Khởi đầu trẻ ho nhiều. Sau một vài giờ hay ngắn hơn, trẻ đột nhiên mất tiếng, mất ho, xuất hiện khó thở thanh quản cấp tính nên rất nguy kịch và trẻ có thể ngừng thở nhanh chóng sau một thời gian gắng sức dữ dội để thở nhưng thất bại. Cần đưa ngay trẻ đến bệnh viện để cứu chữa kịp thời; nếu chậm trễ có thể dẫn đến tử vong.
Việc điều trị khi trẻ đến viện sớm có thể rất đơn giản, bằng thuốc adrenalin và các chế phẩm corticoid tiêm tĩnh mạch và khí dung. Khi trẻ đến muộn, hiện tượng tắc thở đã nặng, việc điều trị trở nên phức tạp, chủ yếu là mở khí quản cấp cứu.
Bs Bích Phương
