(QNĐT)- Không hiểu những thông tin từ đâu, nhưng thời gian gần đây, người dân Quảng Nam cứ truyền tai nhau rằng, cây cà gai leo (tên khoa học là Solanum hainanense Hance Solanaceae) có khả năng chữa được ung thư gan. Thế là nhiều người dân rủ nhau lên rừng, xuống biển săn lùng loại cây này để bán cho các thương lái kiếm tiền.
Chuyện bán cho các thương lái thì không nói, nhưng nguy hiểm hơn nhiều người dân lầm tưởng những tác dụng thần kỳ của loại cây dược liệu này đã sử dụng ở dạng thô như sắc nước uống, ăn sống, vắt nước uống mà không hề biết nó có thể gây ra những tác dụng phụ khi chưa được chiết xuất, khử những độc tố có thể có trong cây cà gai leo này.
Tận diệt cây dược liệu quý
Nghe tin đồn cà gai leo chữa được bệnh ung thư gan, những ngày gần đây, người dân các xã, phường vùng đông TP Tam Kỳ đổ xô đi săn lùng khắp nơi tìm nhổ cây cà gai leo để bán. Người ta đi cắt, thậm chí là nhổ cả rễ cây cà gai leo. Theo những người dân nơi đây, nhiều thương lái đi thu mua cây cà gai leo với giá 5.000 đồng/kg cây tươi. Tính ra trung bình, mỗi ngày mỗi người cũng tìm nhổ được chừng 20kg, vị chi kiếm được khoảng 100 nghìn đồng.
 |
| Cây cà gai leo đang bị tận diệt. |
Người nọ truyền tai người kia, đến nay người dân lũ lượt đi săn lùng quanh các bờ bụi, lên núi, vào rừng tìm bằng được về để bán cho các thương lái. Theo thông tin từ một đầu nậu ở thành phố Tam Kỳ, mỗi ngày địa điểm này thu mua vài trăm ký cây cà gai leo. Toàn bộ được vận chuyển ra Bắc để tiêu thụ. Nhiều người bán tín bán nghi cây cà gai leo bị đưa ra Bắc để xuất sang Trung Quốc để chế biến thành các loại biệt dược, thần dược.
Cũng chính vì những tin đồn thất thiệt này, nhiều người dân địa phương không hiểu gì về tác dụng của loại cây này cũng đem về phơi khô, sắc nước để uống. Thậm chí, nhiều người lợi dụng vào tin đồn này cũng đứng ra thu mua và chặt loại cây ra thành từng đoạn ngắn rồi rao bán là cây thuốc chữa được bệnh ung thư gan. Vì vậy một số người dân đi chợ nghe cũng đã mua cả ký về để dành.
Cà gai leo chỉ có thể chữa khỏi viêm gan virus
Theo thống kê, cả nước có đến 8.000-10.000 người mắc viêm gan B và C mạn tính mỗi năm. Đáng chú ý là quá trình điều trị bệnh này khá phức tạp và kéo dài. Thậm chí nhiều gia đình phải bán cả gia sản vẫn không đủ tiền mua thuốc chữa bệnh. Theo Hội Gan mật Việt Nam, mỗi ngày có khoảng 30-40 trường hợp phát hiện nhiễm viêm gan C, cao gấp đôi năm trước và có xu hướng ngày càng tăng. Tuy nhiên đến nay vẫn chưa có thuốc đặc hiệu điều trị bệnh này.
Hiện nay, một số thuốc được đánh giá có hiệu lực trong điều trị như Interferon, Ribavirin… nhưng giá thành quá cao (trên dưới 200 triệu đồng, mỗi tuần tiêm 1 lần, kéo dài 6 tháng đến 1 năm), kết quả chỉ đạt khoảng 30-60%. Những trường hợp viêm gan B kèm theo viêm gan C, hay D… thì việc điều trị càng khó khăn hơn. Thời gian điều trị kéo dài hàng năm với chi phí tăng gấp nhiều lần. Theo TS Đinh Quý Lan-Chủ tịch Hội gan mật Việt Nam, hiện ngành Y tế mới chỉ tập trung vào dự phòng và khám sàng lọc, cùng với đẩy mạnh việc tiêm chủng vắc xin dự phòng song phương pháp này hiệu quả không cao.
Một trong những thảo dược được các nhà khoa học thuộc Viện dược liệu Trung ương đặc biệt quan tâm nghiên cứu đến là cây thảo dược cà gai leo và trong đó có một đề tài cấp Nhà nước (mã số KHCN 11-05) nghiên cứu về: hoạt chất chiết xuất từ cà gai leo có tác dụng chống viêm, ức chế sự nhân lên của vi rút, ức chế sự phát triển của xơ gan. Theo họ, cà gai leo được nhân dân dùng để trị các chứng cảm cúm, dị ứng, ho gà, đau lưng, nhức xương, thấp khớp, rắn cắn.
Đáng chú ý, rễ cà gai leo có tác dụng phòng chống say rượu rất tốt. Chính từ tác dụng độc đáo này mà Viện Dược liệu Trung ương nghĩ đến khả năng giải độc gan của cà gai leo và dày công nghiên cứu để ứng dụng trong điều trị bệnh gan.
Để chứng minh hiệu quả chữa viêm gan B, sản phẩm được chiết suất từ cây cà gai leo được đưa vào thử nghiệm lâm sàng tại Viện quân y 103, 354 do TS Trịnh Thị Xuân Hoà chủ trì đã cho kết quả rất khả quan: trên 67% BN có nồng độ virus về dưới ngưỡng phát hiện, 23,3% âm tính HbsAg, 1 trường hợp xuất hiện anti-HbsAg. Với kết quả nghiên cứu trên, Công ty Dược Tuệ Linh đã đưa vào sản xuất viên Giải độc gan Tuệ Linh với hành phần là cao cà gai leo kết hợp với cao mật nhân.
Tháng 6-2011 Bệnh Viện Trung ương Quân Đội 108 đưa vào thử nghiệm đề tài “Đánh giá kết quả bước đầu của Viên giải độc gan Tuệ Linh trong hỗ trợ điều trị viêm gan virus B mạn tính” trên bệnh nhân và Hội đồng Khoa học BV nghiệm thu trong tháng 9/2012. Kết quả đánh giá đề tài đã ghi nhận: Hơn 72% bệnh nhân có men gan trở về bình thường, gần 40% bệnh nhân có nồng độ virus giảm trên 100 lần, 18% bệnh nhân giảm tới ngưỡng không thể phát hiện được. Đặc biệt có 2 bệnh nhân âm tính HbsAg (chiếm 6,1%). Các bác sĩ cũng khẳng định chưa tìm thấy một tác dụng phụ nào của viên Giải độc gan Tuệ Linh chiết xuất từ cà gai leo. Đây cũng là ưu điểm thường thấy ở các sản phẩm có nguồn gốc thảo dược.
Như vậy, cây cà gai leo chỉ có thể có tác dụng trong điều trị viêm gan virus chứ không phải có tác dụng chữa bệnh ung thư gan như nhiều người vẫn đồn thổi về tác dụng của cây dược liệu này.
Quỳnh Lam
