Hè về lại nhớ mo cau

(Báo Quảng Ngãi)- Bà nội từ vườn bước vào, trên tay lỉnh kỉnh mấy cái tàu cau đang còn nặng trịch. Bố phụ bà dùng dao lọc bỏ phần cuống và lá, chỉ còn lại phần thân rồi mang ra nắng phơi khô. Lúc thấy bà cầm tàu cau đi vào sân, trong đầu tôi đã hiện lên hình ảnh những chiếc quạt mo cau xinh xắn vào mỗi mùa hè, bà vẫn thường lấy quạt ra phe phẩy tạo làn gió mát.

 

Những chiếc tàu cau rụng không đều nên sáng nào bà cũng ra vườn ngóng, rồi mang chúng vào nhà. Hàng cau chừng chục cây được bố tôi trồng từ rất lâu, thuở vừa mới cưới mẹ về. Bố bảo, lúc trồng cau chẳng tính toán làm kinh tế mà chỉ nghĩ trồng cây để lấy quả cúng và để bà ăn cho thêm vui tuổi già. Hàng cau cao vút cứ thế hiên ngang vươn lên trên mảnh đất cằn cỗi đầy nắng gió. Lúc loại bỏ phần cuống và lá, bố nói rằng chiếc tàu cau này có thể làm được một cái quạt loại vừa, còn chiếc khác to hơn thì làm được hai cái quạt, một cái lớn, một cái bé. Chúng tôi ngồi cạnh bố, dán mắt vào những chiếc tàu cau rồi sờ vào tàu cau mát rượi, lòng lâng lâng vui sướng nghĩ về những chiếc quạt nhỏ xinh.

 

Kéo mo cau - trò chơi tuổi thơ. Ảnh: Internet

Tàu cau phải phơi nắng chừng một buổi cho bớt nặng và thêm dẻo dai, sau đó bố mới làm quạt. Tạo hình quạt xong rồi thì mang ra nắng phơi cho đến khi quạt khô cong mới thôi. Quạt phơi dưới nắng thường bị quăn mép, vểnh lên, bố dùng cối đá đè lên cho phẳng phiu. Sau khi những chiếc quạt hoàn thành với nhiều kích thước khác nhau, bà xếp gọn gàng trên nóc tủ. Có chiếc bà cẩn thận “khoác áo” bằng những đường diềm chỉ đỏ xinh xắn. Khi mất điện, quạt mo cau là “bảo bối” cho cả nhà. Anh em tôi bé thì dùng quạt bé, còn bà và bố mẹ dùng quạt lớn hơn.  

 

Tôi nhớ những tháng ngày ở quê vào những năm 1990, lúc đấy quê tôi vừa mới có điện, nhưng tới hè là lại bị cắt điện luân phiên. Những cơn gió Lào xào xạc thổi bỏng rát. Buổi tối, mẹ lấy manh chiếu cũ, trải giữa sân gạch, cả nhà quây quần bên nhau, mỗi người cầm một chiếc quạt phe phẩy.

 

Ngoài làm quạt, tàu cau còn là đồ chơi của lũ trẻ nhà nghèo nghịch ngợm. Hồi đó, không đứa nào là không biết trò chơi kéo mo cau. Một đứa ngồi, một đứa kéo, rồi luân phiên nhau kéo đi khắp đường làng. Thương những lần mải miết chơi mà không hay mo cau bị thủng dẫn đến quần cũng thủng theo, tôi trở về nhà canh cánh với nỗi sợ bị bố mẹ mắng. Thương cả những giấc ngủ mộng mị vẫn thấy mình cười khanh khách trong trò chơi ngày xưa, để rồi nước mắt rơi khi chợt nhận ra tuổi thơ đã lùi về xa lắc...

 

Thoắt cái, tôi đã xa quê hai mươi năm có lẻ, xa những mùa hè bỏng rát với gió Lào xào xạc. Quê nhà hôm nay đã thay da đổi thịt, cuộc sống không còn khó khăn như trước. Bà tôi đã về với cát bụi. Lòng tôi bâng khuâng nhớ bà, nhớ hình ảnh bà lỉnh khỉnh từ vườn bước vào, cầm trên tay chiếc tàu cau rụng. Cuộc sống ngày xưa khó khăn, những chiếc mo cau đã đi cùng năm tháng của cuộc đời người nông dân tần tảo... Hè về lại nhớ mo cau, ký ức tuổi thơ trong tôi mãi không phai mờ!

 

MAI HOÀNG