(Báo Quảng Ngãi)- Lý Sơn không chỉ là nơi lưu giữ những nét văn hóa truyền thống độc đáo, tín ngưỡng đặc trưng của miền biển mà còn có những tập tục, thói quen truyền từ đời này qua đời khác, một trong số đó là thói quen ngồi đất.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Những ai có họ hàng, người quen ở Lý Sơn, hoặc có dịp được đến thăm một gia đình ở Lý Sơn, thì không khó để được chứng kiến những bữa cơm gia đình, việc tiếp đãi khách trên chiếu được trải dưới nền nhà. Thậm chí, những bữa cơm của khách du lịch homestay cũng ngồi đất.
 |
| Tập tục ngồi dưới nền nhà của người Lý Sơn vẫn còn lưu giữ đến ngày nay. |
Bà Nguyễn Thị Lưu (86 tuổi), là người gốc Bắc vào định cư ở huyện đảo cho hay: Tôi lấy chồng về sinh sống trên đảo đã 36 năm. Gia đình tôi vẫn duy trì nét sinh hoạt ngồi đất đến bây giờ. Do tuổi cao, lo việc đứng ngồi bất tiện, nên con cái có sắm bàn ghế để ăn uống dễ dàng hơn, nhưng tôi vẫn thích ngồi dưới đất, vì quen rồi. Cũng theo bà Lưu, không chỉ bữa cơm gia đình mà khi nhà có giỗ, thì bà con, họ hàng cũng được dự cỗ bàn dưới nền nhà.
Còn ông Dương Định (73 tuổi), tộc trưởng họ Dương ở thôn Tây, xã An Hải cho hay: Trong tất cả những lần giỗ, chạp tộc họ tại nhà tôi luôn dọn cỗ dưới nền nhà. Nhiều thế hệ trong họ tộc cùng giáp mặt nhau bên mâm cỗ rất đầm ấm. Không có sự phân biệt “mâm trên, mâm dưới”.
Thói quen ngồi đất không chỉ diễn ra trong bữa cơm gia đình hay tiệc tùng, giỗ chạp, mà còn cả ở việc tiếp khách của người Lý Sơn. Nhiều gia đình vẫn còn trải chiếu nơi trang trọng nhất là giữa nhà trước bàn thờ gia tiên để tiếp khách.
Theo các vị cao niên, thói quen ngồi đất xuất phát từ thời xa xưa, thời còn nghèo khó, không có điều kiện để đóng bàn ghế. Ngày ấy, vào bữa cơm gia đình, nhất là bữa cơm chiều, ngồi bên hiên nhà cùng nhau ăn cơm, ngắm trời biển rất thi vị và đầm ấm.
Có ý kiến mang tính nghiên cứu thì cho rằng, do yếu tố địa lý cách trở giữa biển khơi, từ xa xưa, mọi người phải kết nối, sống tựa vào nhau để sinh tồn trước những điều kiện thiên nhiên, thời tiết khắc nghiệt. Từ đó, tính cộng đồng được phát huy không chỉ trong lao động, sản xuất mà cả trong sinh hoạt trong gia đình, dòng họ và xóm giềng. Ý kiến khác thì cho rằng, thói quen ngồi đất xuất phát từ nghề biển. Khi đánh bắt trên biển thì việc ăn uống, sinh hoạt đều trên sàn tàu. Khi vào bờ, họ đã quen với cách thức sinh hoạt ấy.
Giờ đây, Lý Sơn đã không còn cách trở, điều kiện kinh tế của người dân đã khá hơn xưa, nhưng thói quen ngồi đất của người Lý Sơn vẫn còn rất phổ biến. Đến Lý Sơn, du khách nhớ trải nghiệm tục ngồi đất của cư dân đất đảo bằng cách chọn lưu trú homestay. Nhập gia tùy tục bằng bữa cơm không bàn ghế theo thói quen truyền thống của người Lý Sơn.
Bài, ảnh: X.THIÊN
