(Báo Quảng Ngãi)- Chập chững sáng tác từ khi còn là học sinh cấp 2, đến nay nhạc sĩ Trần Xuân Tiên (55 tuổi, ở phường Nghĩa Lộ, TP.Quảng Ngãi) đã cho ra đời gần 100 ca khúc thiếu nhi và được Hội Nhạc sĩ Việt Nam đánh giá là nhạc sĩ tiên phong trong việc đưa dân ca, đồng giao vào ca khúc cho thiếu nhi một cách có hệ thống.
Từ lúc còn học tiểu học, tôi đã thuộc những bài hát do nhạc sĩ Trần Xuân Tiên sáng tác như: Sơ ri; Nấm mèo; Mẹ; Chùm chày, mũ dẻ… Đến nay, Trần Xuân Tiên-người nhạc sĩ tài hoa đã sáng tác gần 100 ca khúc, trong đó có trên 50 ca khúc thiếu nhi. Tuy mỗi bài có mỗi giai điệu riêng, nhưng mỗi ca khúc của nhạc sĩ Trần Xuân Tiên đều mang phong vị dân ca đậm đà của vùng đồng bằng Nam Trung Bộ.
Nhạc sĩ Trần Xuân Tiên chia sẻ: “Mỗi một ca khúc là một sự sẻ chia. Qua các ca khúc, tôi muốn các cháu thiếu nhi hiểu hơn về vạn vật xung quanh”. Ví như ca khúc “Chùm chày, mũ dẻ”, nhạc sĩ Trần Xuân Tiên chia sẻ, trong những lần ra bờ rào, đồng ruộng, anh phát hiện ra loại cây chùm chày và mũ dẻ cho trái rất ngon. Tuy nhiên, trẻ thơ thường hay nhầm lẫn và cho hai loại quả đó là một nên anh quyết định sáng tác bài hát “Chùm chày, mũ dẻ” để giúp cho các cháu phân biệt được hai loại trái này: “Chùm chày chín đỏ, mũ dẻ chín vàng/Chùm chày lá nhỏ, mũ dẻ lá to…”. Với ca khúc “Mẹ”, nhạc sĩ cũng muốn đưa đến cho các cháu thiếu nhi những hình ảnh về người mẹ với những ca từ đơn giản, dễ hiểu, trong sáng, giai điệu hay, phù hợp với thiếu nhi.
 |
| Nhạc sĩ Trần Xuân Tiên. |
Rất có duyên và gắn bó với thiếu nhi, năm 1980, Trần Xuân Tiên đã là chủ nhiệm Câu lạc bộ thiếu nhi thị xã Quảng Nghĩa (cũ). Năm 1989, anh là Chủ tịch Hội đồng Đội tỉnh rồi là Phó Bí thư Tỉnh đoàn… Hiện nay anh là Phó Giám đốc Đài Phát thanh-Truyền hình Quảng Ngãi. Dù ở cương vị nào, bên cạnh công việc chuyên môn, anh cũng dành thời gian sáng tác ca khúc cho thiếu nhi. Nhạc sĩ Trần Xuân Tiên bộc bạch: “Để dân ca trở thành “hơi thở” của trẻ em, người nhạc sĩ phải làm sao để khi hát dân ca, các em sẽ thấy chính mình trong đó, để các em càng yêu dân ca quê mình. Đó cũng là cách vừa gìn giữ, vừa phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong dân ca”.
Đến nay, anh đã mang về trên 10 giải thưởng từ các ca khúc viết cho thiếu nhi. Năm 1999, với tổ khúc “Xôn xao mùa hè” được Hội đồng cố vấn nghệ thuật của Liên hoan Búp sen hồng lần thứ VII tại TP.Cần Thơ tặng giải thưởng xuất sắc. Tiếp đến, năm 2000, với chương trình “Ngọt ngào quê em”, bằng sự phát triển dân ca địa phương, lần đầu tiên nhạc sĩ Trần Xuân Tiên đã mạnh dạn đưa đặc sản quê hương vào những ca khúc thiếu nhi như: Mía, đường phèn, đường phổi, mạch nha, kẹo gương… Chương trình “Ngọt ngào quê em” đã đoạt giải đặc biệt trong Liên hoan Tiếng hát Hoa phượng đỏ toàn quốc năm 2000 tại thủ đô Hà Nội.
Đặc biệt, năm 2001, bằng chất liệu điệu hò ba lý, dân ca đồng bằng Trung Trung Bộ, Trần Xuân Tiên vừa cải biên, vừa phát triển thành chùm ca khúc như: Ba lý sớm mai, Ba lý buổi trưa, Ba lý chiều chiều, Ba lý sáng trăng và Ba lý đi ngủ. Các ca khúc này đã được Ban tổ chức Liên hoan Hoa phượng đỏ toàn quốc năm 2001 tại TP.Ban Mê Thuột trao giải Vàng với 6 tiết mục đoạt giải (3 vàng, 2 bạc và 1 khuyến khích), dẫn đầu tại liên hoan. Cuối năm 2002, với ca khúc “Để mãi mãi màu xanh”, nhạc sĩ Trần Xuân Tiên đạt giải nhì (không có giải nhất) tại cuộc thi sáng tác “Vì môi trường của chúng ta” do Trung tâm Nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường, Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Sư phạm Hà Nội phối hợp tổ chức…
Năm 2013, nhạc sĩ Trần Xuân Tiên cũng cho ra đời hai ca khúc: “Chúng cháu hát về đảo xa” và “Chú bộ đội đảo xa”. Ngay sau khi bài hát ra đời đã được đông đảo thiếu nhi trong cả nước biết đến và nhiều nơi chọn để các cháu trình diễn trong các chương trình văn nghệ… Nhạc sĩ Trần Xuân Tiên cho biết, anh muốn các cháu thiếu nhi biết về hình ảnh chú bộ đội nơi đảo xa ngày đêm canh giữ để bảo vệ vùng biển đảo của đất nước. Qua đó giúp các cháu thêm yêu quê hương, đất nước để từ đó chăm ngoan học tập để mai này góp sức xây dựng quê hương: “Hướng về đảo xa chúng cháu hứa chăm ngoan học hành/ Lời hứa tuổi thơ quê nhà gửi chú bộ đội đảo xa”. Đặc biệt trong chương trình nghệ thuật đặc sắc kỷ niệm 40 năm ngày giải phóng tỉnh Quảng Ngãi diễn ra vào đêm 24.3 vừa qua, nhạc sĩ Trần Xuân Tiên cũng có hai ca khúc thiếu nhi được chọn biểu diễn, đó là bài “Bắt cá bống” và “Em hát bên bờ sông Trà”.
Bên cạnh việc sáng tác các ca khúc thiếu nhi, nhạc sĩ Trần Xuân Tiên cũng rất thành công trong việc sáng tác các ca khúc thuộc lĩnh vực thanh nhạc, nhất là viết về quê hương Quảng Ngãi. Trong đó, những tác phẩm tiêu biểu như: “Khúc ru chiều Thiên Ấn” (đạt giải thưởng âm nhạc- Hội Nhạc sĩ Việt Nam năm 2010), “Khúc chiều” (giải nhất cuộc thi sáng tác ca khúc “Hát về quê hương Núi Ấn-sông Trà” năm 2014), Khúc hát ơn Người (giải nhất sáng tác ca khúc về Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng)…
Bài, ảnh: TRỊNH PHƯƠNG
