Ông Trần Thanh Quang, huyện Bình Sơn hỏi: Năm 2014 vợ chồng tôi có cho người bạn vay số tiền 100 triệu đồng để làm ăn, có lập giấy viết tay hẹn đầu năm 2016 trả. Tuy nhiên từ khoảng tháng 3.2016 người này làm ăn thất bại và không có khả năng để trả lại tiền cho tôi. Sau nhiều lần đòi nợ, anh ta đã bỏ trốn và hiện không liên lạc được. Xin hỏi hành vi của anh ta có phạm tội hay không, tôi phải làm gì để đòi lại tiền?
Trả lời:
Theo quy định của pháp luật dân sự, hợp đồng vay tài sản là sự thoả thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thoả thuận hoặc pháp luật có quy định.
Trong trường hợp quá thời hạn đã thỏa thuận mà người vay không trả nợ thì người cho vay có quyền khởi kiện đến tòa án để yêu cầu đòi nợ. Tuy nhiên trong trường hợp của ông, do hiện nay người vay đã bỏ trốn khỏi nơi cư trú và không thể liên lạc được nên hành vi của người vay tiền có dấu hiệu của tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 140, Bộ luật Hình sự 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009:
"1. Người nào có một trong những hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác có giá trị từ bốn triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng hoặc dưới bốn triệu đồng nhưng gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội chiếm đoạt tài sản, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm:
a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó;
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm:
d) Chiếm đoạt tài sản có giá trị từ năm mươi triệu đồng đến dưới hai trăm triệu đồng;"
Người vay tiền của ông đã bỏ trốn, như vậy có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2, Điều 140, Bộ luật Hình sự nêu trên.
Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự thì công dân có thể tố giác tội phạm với cơ quan điều tra, viện kiểm sát, tòa án hoặc với các cơ quan khác. Do đó, ông cần gửi đơn tố cáo hành vi của người vay đến cơ quan công an, kèm theo các tài liệu, chứng cứ có liên quan để đề nghị cơ quan chức năng xem xét khởi tố vụ án, nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Luật gia LAN ANH
