TRẦN ĐĂNG
(Baoquangngai.vn)- Nước mắm truyền thống được làm từ con cá cơm là một loại thực phẩm đã gắn với đời sống của người dân miền Trung và nhiều vùng quê khác, từ bao đời nay. Ấy vậy mà giờ đây, 2.900 doanh nghiệp làm nghề mắm truyền thống cùng hàng vạn gia đình làm mắm nhỏ lẻ khác đang đứng trước một thử thách: Bán mắm cho ai nữa đây khi mà việc kết luận mập mờ của cơ quan chức năng đang đổ lên đầu họ.
Có dịp vô Sài Gòn, ghé bất cứ một gia đình nào đúng lúc họ dọn cơm ra, chỉ cần nhìn vào “thực đơn” cũng đủ biết gia chủ có gốc gác từ đâu. Hễ thấy trong mâm cơm đang bày ra có một chén mắm nước hoặc mắm cái được “hòa” với ớt và tỏi, y rằng gia đình đó có gốc gác là người miền Trung, thậm chí là dân Bình Định, Quảng Ngãi hoặc Quảng Nam nhập cư Sài Gòn.
Có gia đình vô định cư trong Sài Gòn mấy chục năm rồi nhưng vẫn thường xuyên nhận sự chi viện nước mắm hoặc cá biển từ quê nhà gửi vô. Thực ra, ở các đô thị lớn hiện nay, chỉ cần bước chân vô siêu thị là các bà nội trợ có đầy đủ sự lựa chọn cho mình về các loại mắm. Thế nhưng vì sao những gia đình có gốc gác miền Trung không mua mắm ở siêu thị mà lại chỉ ăn mắm ngoài quê gửi vào?
Lý giải cho tận ngọn nguồn điều này thật khó. Nhưng có lẽ, một phần là do thói quen, phần là để đỡ nhớ quê, đồng thời đó cũng là thể hiện sự tin tưởng vào chất lượng của loại nước mắm tự làm, nó vừa dân dã lại vừa thực chất. Thói quen trong bữa cơm của người miền Trung có chén mắm để bên là không thể bỏ được, dù người ấy có thể là bác chạy xe ôm hay một chính khách.
Tôi nhớ có lần trò chuyện với bác Trần Kiên- Nguyên Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, cụ có kể rằng trong bữa ăn hàng ngày của vợ chồng cụ lúc còn công tác ở Hà Nội, bao giờ cũng có mắm cái ở quê gửi ra để chấm với rau muống luộc!
 |
| Nước nắm truyền thống gắn liền với người dân bao đời nay (ảnh Internet) |
Dẫn ra những điều trên đây để thấy rằng, nước mắm truyền thống được làm từ con cá cơm là một loại thực phẩm đã gắn với đời sống của người dân miền Trung và nhiều vùng quê khác, từ bao đời nay. Chính thứ thực phẩm ấy đã nuôi dưỡng cả vật chất lẫn tâm hồn của nhiều thế hệ con dân đất Việt.
Cố thi sĩ Xuân Diệu đã có lần thú nhận rằng, nhờ nước mắm Gò Bồi, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định, quê mẹ ông, cũng là người làm nước mắm, đã sản sinh ra một nhà thơ lớn cho đất nước.
Ấy vậy mà giờ đây, 2.900 doanh nghiệp làm nghề mắm truyền thống cùng hàng vạn gia đình làm mắm nhỏ lẻ khác đang đứng trước một thử thách ghê gớm khi Hội Tiêu chuẩn-bảo vệ người tiêu dùng (VINASTAS) nói rằng, 95% loại nước mắm có độ đạm trên 40% được sản xuất theo lối truyền thống lâu nay có chứa hàm lượng thạch tín vượt ngưỡng. Mà thạch tín là chất có thể gây ung thư cho người sử dụng nước mắm!
Một số ý kiến phản biện cho rằng, kết luận của VINASTAS trên đây là rất mập mờ vì rằng, thạch tín có hai dạng vô cơ và hữu cơ. Trong nước mắm truyền thống có chứa thạch tín hữu cơ do chính con cá cơm sinh ra trong tự nhiên.
Nếu chất thạch tín hữu cơ ấy mà gây ung thư thì chắc con cháu những cư dân miền Trung đã không có mặt trên đời này từ lâu rồi. Kết luận mập mờ như vậy, vô hình trung, hội mang tên “Bảo vệ người tiêu dùng” nhưng lại làm hại nhà sản xuất lẫn người tiêu dùng vậy.
Trong kết luận nói trên, người được hưởng lợi là 10 doanh nghiệp sản xuất nước chấm công nghiệp chứ không ai khác. Trong câu chuyện này của VINASTAS đã hàm chứa những điều bất thường rồi vậy.
