Thanh Thảo
(Baoquangngai.vn)- Vậy mà suốt năm 2013, khi số lượng chuyên gia nước ngoài ở NMLD Dung Quất giảm xuống còn 31 người - nghĩa là 86 vị trí điều hành đã được thay bằng người Việt - NMLD Dung Quất vẫn vận hành an toàn tuyệt đối quanh năm, thì đó đúng là một điểm son lớn.
Từ một bản nhạc chờ trong điện thoại
Bây giờ, nếu cứ gọi điện thoại tới bất cứ một thành viên nào của Công ty TNHH MTV Lọc Hóa Dầu Bình Sơn (BSR) - mà chúng tôi quen gọi cho gọn là Nhà máy lọc dầu (NMLD) Dung Quất - thì từ Chủ tịch HĐTV Nguyễn Hoài Giang, Tổng Giám đốc Đinh Văn Ngọc, các Phó Tổng, Chánh Văn phòng, rồi anh bảo vệ, chị lao công… tất cả điện thoại của họ đều tấu lên cùng một bản nhạc. Đó là bài hát “BSR - Niềm tin rạng ngời”, sáng tác của nhạc sĩ Trương Quang Thành.
Ghê thật! Khi cả nhà máy với hàng nghìn con người đều tấu lên một giai điệu, thì có thể vì bản nhạc đó hay, nhưng cũng có thể vì hàng nghìn con người kia cùng muốn nói lên một điều gì đó. Một điều gì chung cho Nhà máy lọc dầu lớn nhất và duy nhất Việt Nam hiện tại, chung cho tất cả cán bộ kỹ sư, công nhân viên đang làm việc trong nhà máy.
Tôi vốn không mặn mà lắm với các màn “hát quan họ tập thể” hay đồng diễn thể dục, nhưng với bản nhạc chờ điện thoại di động của “dân” Lọc dầu Dung Quất, thì tuy “hát chung” mà “nghe riêng”, nên chấp nhận được. Dù vậy, tôi vẫn hơi thắc mắc sao họ chỉ chọn độc một bản nhạc chờ điện thoại di động cho hàng nghìn người như thế nhỉ?
Niềm tin rạng ngời
 |
| Các kỹ sư của Nhà máy lọc dầu Dung Quất đang tham gia vận hành Nhà máy. |
Tổng giám đốc Đinh Văn Ngọc nói với tôi: “Cùng dùng chung một bản nhạc chờ điện thoại như thế, chúng tôi muốn thể hiện sự đồng lòng, vì một khát vọng cao nhất - khát vọng vận hành an toàn Nhà máy lọc dầu, làm giàu cho đất nước. Đó là “Niềm tin rạng ngời” của tất cả chúng tôi, đúng như một câu hát của bài hát nhạc chờ.
Nhạc sĩ Quang Thành quê Quảng Ngãi gốc, nên tuy làm việc và sinh sống tại Đà Nẵng, nhưng “hồn vía” anh luôn ở quê hương núi Ấn sông Trà. Viết được ca khúc này, anh Quang Thành nói với tôi là anh thấy hài lòng, vì anh rất tự hào về Nhà máy lọc dầu Dung Quất, cũng vì anh có nhiều bạn bè đang làm việc ở nhà máy đó, những người bạn đã tạo cảm hứng cho anh sáng tác bản nhạc.
Tôi thì muốn biết, “Niềm tin rạng ngời” của lãnh đạo và kỹ sư, công nhân NMLD Dung Quất được thể hiện cụ thể như thế nào trong năm 2013. Một ngày làm việc tại “Nhà máy 3 tỉ đô” đã cho tôi câu trả lời.
Về đích trước 54 ngày
Nếu chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ diễn ra trong 56 ngày đêm “Khoét núi, ngủ hầm, mưa dầm, cơm vắt” (thơ Tố Hữu), thì NMLD Dung Quất đã hoàn thành kế hoạch sản xuất năm 2013 về đích trước… 54 ngày. Nếu 56 ngày đêm của chiến dịch Điện Biên Phủ là một chiến tích vĩ đại, thì 54 ngày đêm về đích trước thời hạn của kế hoạch sản xuất năm 2013 của NMLD Dung Quất cũng là một con số thời gian thật sự ấn tượng, nếu ta biết nhà máy lọc dầu này vận hành (thử và thật) cách đây mới 4 năm.
Nếu trong năm 2013, NMLD Dung Quất ước tính nộp ngân sách 26.134 tỉ đồng, thì chia ra, 54 ngày vượt mức kế hoạch-gần tròn 2 tháng - số tiền vượt sẽ là khoảng 4.300 tỉ đồng.
Nhiều tờ báo khi đưa tin NMLD Dung Quất sẽ tạm dừng bảo trì 2 tháng trong năm 2014 theo định kỳ, phải tốn bao nhiêu tiền, thì lại quên tính số tiền NMLD Dung Quất do vượt mức kế hoạch 54 ngày trong năm 2013 thu được là bao nhiêu? Với 54 ngày vượt mức đó, nhà máy đủ “bù” cho thời gian tạm dừng để bảo trì theo định kỳ, dù việc nào ra việc ấy, tiền vượt mức là tiền vượt mức, tiền bảo trì là tiền bảo trì.
Anh Đinh Văn Ngọc nói với tôi: “Tôi có một điều ước, điều ước đầu tiên…” Hỏi anh ước gì, có ghê gớm lắm không, Ngọc đáp: “Điều ước đầu tiên, điều ước lớn nhất của tôi cũng chính là điều ước của cán bộ công nhân viên NMLD Dung Quất là ước cho nhà máy vận hành an toàn tuyệt đối quanh năm”.
Nghe có vẻ giản đơn, nhưng quả tình đó là điều ước khó thực hiện nhất. Những ngày tháng NMLD Dung Quất mới vận hành, số lượng chuyên gia nước ngoài trực tiếp tham gia vận hành nhà máy là khá lớn, tới 117 người. Chưa tính số tiền không nhỏ phải chi trả cho chuyên gia nước ngoài, chỉ cần đặt câu hỏi: Bao giờ thì người Việt ở NMLD Dung Quất tự vận hành được nhà máy của mình? Trả lời câu hỏi ấy, cũng là trả lời về năng lực trí tuệ, về tri thức và khả năng thực hành của người Việt. Vì phải nói thẳng, NMLD Dung Quất hiện đang là nơi thử thách lớn nhất tri thức công nghiệp của người Việt.
Với khả năng điều hành và vận hành một “Nhà máy 3 tỉ đô”, công nghệ hiện đại và phức tạp vào hàng đầu những nhà máy lọc dầu trên thế giới, nếu chúng ta dần dần tự mình làm chủ được, thì mới có thể nói: Việt Nam đã có công nghiệp lọc hóa dầu. Công nghệ càng cao, càng hiện đại thì lại càng phức tạp, dù việc điều hành tưởng như đơn giản: Bấm nút, chạy những ngón tay trên bàn phím máy tính, dán mắt vào màn hình của hệ thống điều khiển… trong khi thân hình như bất động gắn chặt vào ghế ngồi.
Tôi đã nhiều lần vào Trung tâm vận hành của nhà máy, nhìn ngắm những chàng kỹ sư ở đây tác nghiệp. Họ lặng lẽ đến kinh ngạc khi làm việc. Khả năng tập trung cho công việc của họ khiến tôi thấy… chóng mặt. Vì tôi biết, áp lực khi làm việc theo kiểu như không làm, không động tay chân nhiều như thế, nó nặng nề ra làm sao.
Chỉ cần mất tập trung một chút, sao nhãng do mệt mỏi đầu óc một tí, thậm chí mỏi mắt hay chợp mắt một thoáng, là đã phiền rồi. Đều đặn hàng ngày 8 tiếng đồng hồ tập trung trước màn hình như thế, không phải chuyện đùa! Là người làm việc tự do với máy vi tính, tôi hiểu và thông cảm với người phải làm việc với hệ thống máy móc theo lập trình. Có khi, mất an toàn xảy ra từ đây.
26.134 tỉ đồng + môi trường
Ngành thuế Quảng Ngãi, hay Tổng cục Thuế Việt Nam thì quan tâm nhiều nhất đến con số nộp ngân sách của NMLD Dung Quất. Cũng đúng thôi. Bởi nếu mất hơn 3 tỉ USD xây dựng nhà máy lọc dầu này, mà nó cứ nhất định không chịu “đẻ trứng vàng”, thì biết ăn làm sao, nói làm sao với nhân dân?
Có lần tôi phỏng vấn một quan chức của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam về thời hạn hoàn vốn của NMLD Dung Quất, vị quan chức này đã nói chắc rằng, sau 10 năm hoạt động sẽ hoàn xong vốn. Tôi nghĩ, nói như thế hơi… lạc quan quá! 10 năm chưa phải là thời gian dài với một đời dự án như NMLD Dung Quất, ngay như hạng mục Đê chắn sóng kia nhà thầu Hà Lan đã cam kết bảo hành… 100 năm! Trong khi nó là nhà máy lọc dầu đầu tiên của Việt Nam với bao nhiêu bỡ ngỡ, bao nhiêu lạ lẫm. Nhưng nếu nói, NMLD Dung Quất khi vận hành an toàn sẽ bảo đảm 30% lượng xăng dầu cho nhu cầu tiêu thụ nội địa, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, thì đó là điều cần thiết nhất và được đánh giá cao nhất đối với nhà máy này. Rồi chúng ta sẽ có thêm những nhà máy lọc dầu mới nữa trên suốt dọc miền Trung Việt Nam - những nhà máy 100% vốn nước ngoài - thì điều đầu tiên tính tới vẫn là an ninh năng lượng quốc gia trong bất kỳ tình huống nào.
 |
| Nhà máy lọc dầu Dung Quất- Công trình trọng điểm liên quan đến an ninh quốc gia. |
Dù vậy, năm 2013 này, NMLD Dung Quất ước nộp ngân sách 26.134 tỉ đồng - một con số không hề nhỏ - thì chúng ta có quyền lạc quan về khả năng “đẻ trứng vàng” của nhà máy. Một NMLD Dung Quất chưa đủ “kéo” cả miền Trung bay lên, nhưng nó là dấu mốc lớn trên một hành trình dài đi tới phát triển của kinh tế miền Trung nói riêng, Việt Nam nói chung. Dù 26.134 tỉ đồng nộp ngân sách 2013 chưa phải là lớn trong tổng ngân sách quốc gia, nhưng nó cũng không hề nhỏ. Nhất là với một tỉnh còn khá nghèo như Quảng Ngãi.
Có một điều tôi rất quan tâm khi nhìn con số 26.134 tỉ đồng. Con số ấy còn được NMLD Dung Quất cộng (+) với thành công về bảo vệ môi trường của mình. Với việc bảo vệ tốt môi trường, không xả thải ô nhiễm ra môi trường, NMLD Dung Quất đã nhân (x) lên gấp nhiều lần số tiền mà nhà máy nộp cho ngân sách quốc gia. Vì quốc gia và nhân dân không chỉ cần tiền, mà còn cần một môi trường trong sạch để tồn tại và phát triển bền vững. Có những nhà máy lời lãi to, nhưng họ phá hoại môi trường khủng khiếp, thì phải hỏi thực, cuối cùng phần lợi ấy sẽ về ai? Và phần thiệt hại ghê gớm sẽ về ai?
Còn những điều ước nữa
“Xây dựng BSR (Công ty Lọc Hóa Dầu Bình Sơn) trở thành Tổng Công ty Lọc Hóa dầu, đạt hiệu quả sản xuất kinh doanh ở mức cao trong khu vực, tập trung hoạt động và đầu tư cốt lõi là lọc dầu, hóa dầu, kinh doanh và dịch vụ kỹ thuật chế biến khí, giữ vững vai trò là công cụ điều tiết vĩ mô của nhà nước theo yêu cầu; bảo vệ môi trường, phát triển bền vững và làm tốt công tác an sinh xã hội, đóng góp vào sự phát triển chung của địa phương”. Đó là định hướng của BSR, của NMLD Dung Quất trong những năm tới, cũng là những “điều ước” của hàng nghìn cán bộ công nhân viên Công ty BSR và nhà máy đang hàng ngày phát đi bản nhạc chờ “BSR - Niềm tin rạng ngời” cho cả nước, và cả thế giới nghe (qua điện thoại di động).
Điều ước của tôi
Phần tôi, kẻ viết bài này, tôi cũng xin có một điều ước cho NMLD Dung Quất. Đó là, ước cho Công ty BSR sớm có dự án đào tạo kỹ thuật viên, kỹ sư và chuyên gia lọc dầu đạt chuẩn, nhằm không chỉ phục vụ cho nhà máy của mình, mà còn phục vụ (theo phương thức chuyển nhượng như cầu thủ bóng đá) cho các nhà máy lọc dầu khác tại Việt Nam cũng như trên thế giới trong tương lai.
Mô hình đào tạo, theo tôi, nên tham khảo rất kỹ mô hình đào tạo cầu thủ bóng đá của Học viện bóng đá HAGL - ARSENAL JMG. Bởi, muốn làm thương hiệu, muốn đào tạo, giữ chân và chuyển nhượng chuyên gia lọc hóa dầu của mình, thì mô hình đào tạo của Học viện bóng đá HAGL - ARSENAL JMG là rất đáng tham khảo.
Nhưng đây mới là điều ước của tôi, nó có khả năng trở thành hiện thực hay không thì lại hoàn toàn không phụ thuộc vào tôi. Ngược lại, nếu hiểu theo một kiểu nào đó, thì nó chỉ là “ý tưởng lúc… cà phê dư- bia hậu”, một ý tưởng… chém gió mà thôi.
Dù sao, đầu xuân năm mới đã ước thì cứ… ước, thoải mái, phải không ạ?
10 tháng 12 năm 2013
