Dê (Capra hirius) là động vật thuộc bộ Guốc chẵn, lớp thú (Mammalia), loài nhai lại (Ruminantia) có sừng rỗng. Loài dê Bezoarziegen có cách đây 50 nghìn năm. Các nước Trung Đông, Ấn Độ nuôi dê, rồi tới Ai Cập, sau đó lan tới các nước phương Tây, Châu Á và Châu Phi.
Người ta cho rằng dê được thuần hóa từ ba trung tâm: Cổ nhất là trung tâm Cận Á - Ấn Độ, có loài dê giống với dê sừng xoắn hiện còn sống. Trung tâm Cận Á có loài dê nguồn gốc từ loài dê núi hiện nay. Trung tâm Đông Nam Á, người ta chưa rõ nguồn gốc của dê Việt Nam, song có thể phân thành ba loài chính: dê cỏ, dê vùng cao và dê Bách Thảo.
Dê có một bộ lông tơ mịn bao phủ khắp người. Bộ lông có thể chỉ có một màu hoặc nhiều màu thường là màu đen, xám, trắng, nâu. Lông dê dài ngắn tùy theo loài và tùy theo các địa điểm địa lý khác nhau mà chúng sống. Ví dụ những loài dê ở vùng nóng thì lông ngắn và thưa, còn những loài sống ở vùng lạnh thì lông dài và rậm để giữ ấm.
 |
* Tập tính:
- Sinh sản: Dê là loài động vật có khả năng sinh sản rất nhanh (hơn cả bò, trâu...). Thời gian dê mang thai khoảng 140 ngày. Dê cái, tuổi động đực lần đầu từ 6 đến 8 tháng, tuổi phối giống lần đầu từ 8 đến 10 tháng. Tuổi đẻ lứa đầu từ 12 đến 14 tháng. Dê đực hoạt động sinh dục quanh năm, có khả năng phối giống rất mạnh, một ngày dê đực có thể phối giống cho 3 - 5 dê cái.
- Kiếm ăn: Dê là con vật thích hoạt động, nhanh nhẹn, chúng di chuyển rất nhanh, trung bình hằng ngày dê có thể chạy từ 10 đến 15km. Dê thích ăn ở độ cao 0,2 - 1,2m. Chúng có thể đứng bằng hai chân rất lâu để bứt lá, sử dụng nước nhiều hơn so với trâu, bò, nhưng lại có khả năng chịu khát rất giỏi. Dạ dày của dê dung tích có thể lên tới 30l, chia thành 04 ngăn như trâu, bò (dạ cỏ, dạ tổ ong, dạ lá sách, dạ múi khế). Dê ăn cỏ cây, các chồi non đủ loại, thích thay đổi món ăn mà món ăn hấp dẫn hơn cả là lá dâu. Có lẽ vì thế mà ngày xưa các cung phi hay dùng lá dâu, lá so đũa để mời gọi xe dê của vua vào phòng mình.
- Tự vệ: Mỗi con trong đàn dê đều có vị trí xã hội nhất định. Trong đàn thường có con đầu đàn dẫn đầu trên bãi cỏ, cả đàn di chuyển, chạy trốn thú dữ... theo con đầu đàn. Khứu giác và thính giác của dê rất phát triển nên rất nhạy cảm với tiếng động, khi phát hiện ra tiếng động chúng lao xao kêu khe khẽ như thông báo cho nhau biết. Dê còn có khả năng chịu đựng, giấu bệnh cao.
* Phân loài: Dê có rất nhiều loài ở nhiều nơi như: RockyMoutain (Hoa Kỳ và Canada), Ibex (Sundan, Sibêria, Alps, Saanen...). Ngoài ra dê còn được phân làm 2 nhóm là dê hoang và dê nhà. Dê hoang sống thành bầy đàn ở rừng, đồi núi; dê nhà cũng sống thành bầy đàn được người chăn nuôi...
* Một chút tâm linh: Tính cách người tuổi Mùi. Hình tượng Mùi (dê/cừu) trong chữ Hán cổ giống như một thân hình với nhiều chân tay hoặc một cái giá hữu ích, có thể chịu đựng áp lực tương đối lớn mà không bị ọp ẹp. Ký tự phong thủy của Mùi vẫn giữ được trục chính vững chắc ở giữa để hiện thân mình, được hoàn thiện thêm bằng dấu phẩy như cái đuôi ở cuối nét bút.
Con dê trong sách lịch sử Trung Quốc là con vật dịu dàng, ôn hòa nhất. Người sinh năm Mùi là người luôn vui cười, sống chân thực và thân thiết với mọi người, rất dễ động lòng trắc ẩn với những bất hạnh của người khác. Họ có mắt thẩm mỹ và các năng khiếu về thời trang. Với những người tuổi Mùi tiền bạc và danh vọng không hề quan trọng. Họ thích là một phần của tập thể hơn nhưng sẽ sẵn sàng đảm nhận vai trò lãnh đạo nếu được yêu cầu. Trên hết, người sinh năm Mùi là người được bạn bè ngưỡng mộ và dễ hòa đồng. Người tuổi Mùi không thích sự thay đổi và sự xung đột nên họ luôn né tránh những cuộc tranh luận, giữ quan hệ tốt với mọi người. Tuy vậy, họ là những người không quen với cuộc quản lý, dẫn đầu và thật sự cảm thấy không thoải mái khi phải gánh vác nhiều trách nhiệm. Họ thường thích được che chở, bao bọc, nâng niu, chiều chuộng, thích vẻ đẹp kín đáo mà tinh tế, có xu hướng thiên về gia đình.
Người tuổi Mùi mà sinh vào mùa đông thì cuộc sống của họ sẽ gặp phải những trắc trở vì mùa đông là mùa không có thức ăn và dê sống trong mùa này thường xuyên phải chịu đói. Tuy nhiên, bất luận người tuổi Mùi rơi vào hoàn cảnh nào cũng không buồn phiền, chán nản. Người tuổi Mùi thuộc con vật cầm tinh thứ Tám - tượng trưng có cuộc sống yên ổn, sung túc. Người tuổi Mùi với vận mệnh tốt thì sẽ không gặp khó khăn bởi vì mỗi lần gặp thất bại, họ đều nhận được sự quan tâm, giúp đỡ của người khác.
Các cô gái tuổi Mùi rất bạo dạn biểu lộ tình cảm của mình với người mà các cô có cảm tình. Những phụ nữ trẻ tuổi Mùi lại rất quan tâm đến thời trang cầu kỳ và mỹ phẩm để làm nổi bật vẻ đẹp của mình. Phụ nữ trung niên tuổi Mùi lại quá chú ý đến sự sạch sẽ, ngăn nắp, là những người nội trợ đảm đang.
Người sinh năm Mùi biết cách lấy trí thông minh bù đắp những chỗ yếu kém của mình, ít gặp vấn đề sức khỏe... Tính cách của người tuổi Mùi hợp với tính thẳng thắn của người tuổi Hợi, tính ôn hòa, nho nhã của tuổi Mão; khó chịu với tính cố chấp, bảo thủ của người tuổi Sửu, tính cặn kẽ, chi li của người tuổi Tý; tính cuồng nhiệt của người tuổi Dần và tính lạnh lùng của người tuổi Tỵ.
Phần lớn người sinh năm Mùi không những có vẻ đẹp tao nhã mà còn có phong cách thướt tha, mê hoặc lòng người. Tuy nhiên số đông họ lại không có trách nhiệm cao, ý chí kém vì thế dễ bị người khác mê hoặc trên đường tình duyên. Họ thường gặp may mắn, nhiều người trong số họ thành công và tiền tài thông qua sự tài trợ, đỡ đầu hay được nổi tiếng. Sự thành công và nổi tiếng này khiến cho cuộc sống của người tuổi Mùi khá dễ chịu. Công việc lý tưởng cho người tuổi Mùi là trong ngành nghệ thuật, quảng cáo và nghiên cứu như kiến trúc sư, nghệ sĩ, họa sĩ, nhạc sĩ, vũ công, người dẫn chương trình, nhà nghiên cứu lịch sử nghệ thuật, giáo viên, bác sĩ... Tuổi Mùi coi trọng các mối quan hệ gia đình - nhất là với cha mẹ và sẽ làm tất cả để duy trì chúng.
Theo Võ Quốc Hiển/Hà Nội Mới
