(Báo Quảng Ngãi)- Được mệnh danh là “vành đai trắng”, khu đông huyện Bình Sơn những năm tháng kháng chiến dày đặc đồn bốt, bóng dáng quân thù. Để sinh tồn, người dân nơi đây sinh hoạt trong bóng tối của những căn hầm trú ẩn. Vùng đất đó mang tên Bình Hòa, nơi gắn với cuộc thảm sát kinh hoàng 430 thường dân vô tội 50 năm trước do lính đánh thuê Nam Triều Tiên (Đại Hàn) gây nên.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Với những người dân nơi đây, dù đi đến tận cùng của suy nghĩ, cũng không hình dung được rằng, để có hòa bình cho quê hương, họ phải đánh đổi bằng nhiều máu, nước mắt và sinh mạng đến thế.
Cây đa nhân chứng
Nhà ông Phạm Thái bên cạnh bia di tích lịch sử đám ruộng giếng Đồng Kho, có cây đa cổ thụ. Ông Thái không biết chính xác cây đa có từ bao giờ, nhưng có lẽ đã vượt tuổi của ông rất nhiều. Ông đặt tên là “cây đa nhân chứng”, bởi đó là nơi mà trong buổi sáng định mệnh, 181 người, trong đó có vợ và con gái ông là bà Phạm Thị Kiểu, khi đó mới 30 tuổi và con gái Phạm Thị Khuyến (4 tuổi) bị ngã gục trước họng súng lạnh lùng. Cây đa vẫn lên xanh, vươn cao, tỏa bóng và ngạo nghễ với đời, nhưng chất chứa những u uẩn gì trong đó thì khó ai biết được.
 |
| Ông Phạm Thái và vòng hoa viếng những người đã khuất đến từ Đoàn Ngôi nhà văn học JeJu - Hàn Quốc. |
“Từ 4 giờ sáng, gà vừa cất tiếng gáy, tất cả người già, phụ nữ, trẻ em bị dồn xuống đám ruộng bên cạnh giếng nước. Những viên đạn từ họng súng của những kẻ vô lương tâm nhằm thẳng vào những dân thường xé gió bay tới nhanh hơn chớp mắt. Trẻ em kêu thét. Người lớn kêu than, nhưng thân người vẫn ngã gục chồng lên nhau”, cảnh tượng hãi hùng, bi thương đó đã theo ông Thái 50 năm nay.
Để bây giờ mỗi khi nhớ lại, ông không thể nào khóc được nữa, tận sâu trong cõi lòng ông, cứ dấy lên một cảm xúc uất nghẹn. “Hôm đó tôi đi trốn trong hầm trú ẩn. Khi gây tội ác xong, lính Đại Hàn rút hết mới dám về làng. Nhìn thấy vợ con, những người hàng xóm trong vũng máu, cảm giác uất nghẹn, đớn đau ấy không thể nào bật lên được”- ông Thái nói, rồi bước đến tấm bia có ghi tên vợ và con gái. Nén nhang trên tay ông cháy, làn khói mơ hồ cuộn tròn phủ lấy thân người ông là đà bay lên cao!
Đến Bình Hòa, đi từ đầu đến cuối làng, bắt gặp nhiều đàn ông. Cũng dễ hiểu thôi, bởi những nạn nhân trong vụ thảm sát phần lớn là phụ nữ. Có lẽ cũng vì thế, ở những người đàn ông này, ngoài những câu chuyện về cuộc đời được kể lại theo những nếp nhăn đơn kép, trên những khuôn mặt họ vẫn còn hằn sâu những vết tích chiến tranh và những nỗi đau chất chứa không thể nói hết bằng lời, bằng cảm xúc.
Ông Trần Văn Phúc đã gần 85 tuổi, là một người đàn ông như vậy. Năm người thân cùng lúc bị giết hại, khiến ông như kiệt sức để khi tỉnh dậy thấy bà con đang cho uống từng giọt nước.
Cảnh tượng kinh hoàng hôm đó đã ám ảnh ông Phúc mấy chục năm nay: “Khoảng 10 giờ ngày 6.12.1966, khi tôi đang chăn bò ngoài đồng thì lính Đại Hàn tiến vào xóm An Phước. Trèo lên cây nhìn về xóm, lính dồn hết dân xuống một đám ruộng. Mọi lần chúng cũng dồn dân lại, nhưng rồi thả ra. Không ngờ lần này, chúng điên cuồng nã súng và pháo vào dân, hết lượt này đến lượt khác. Tất cả, không một ai có vũ khí, lần lượt ngã rạp, chất chồng lên nhau”.
Ngày hôm đó, tại xóm An Phước, lính Đại Hàn đã tập trung dân đến 3 địa điểm dốc Rừng, Chồi Giữa và Ruộng Giếng, giết chết 256 người. Cả xóm An Phước bị lửa thiêu rụi, chỉ còn lác đác vài mái nhà và vài chục người ra đồng đã may mắn sống sót. Bà Trịnh Thị Huyền- Hội trưởng Hội Phụ nữ xã thời điểm đó, đến nay đã 84 tuổi, nhớ lại: “Mình phải nhờ du kích các xã Bình Phú, Bình Hải đến giúp, chặt bẹ chuối bó xác, cột vô cây tre mà khiêng đi chôn dưới những hố tập thể. Hai ngày hai đêm mới hết xác bà con. Cả xã Bình Hòa ngày ấy, tang tóc thấu trời xanh...”!
Sau ngày thảm sát, ngọn lửa căm hờn bùng lên khắp nơi. Trong màu trắng khăn tang, toàn dân Bình Hòa hô to khẩu hiệu “Xé xác Rồng Xanh, phanh thây Mãnh Hổ (sư đoàn bộ binh Capital- Đại Hàn)”. Rất nhiều người dân Bình Hòa mất đi người thân trong vụ thảm sát, đã xung phong ra trận đánh đuổi giặc xâm lăng, giành lấy hòa bình, tự do cho quê hương.
Những vòng hoa đến từ Hàn Quốc
Là xã đồng bằng ven biển thuộc trung tâm khu đông huyện Bình Sơn, xã Bình Hòa có vị trí trọng điểm, nối liền nhiều trục đường chính của huyện. Trong chiến tranh, nơi đây ghi dấu tinh thần chiến đấu bất khuất, ngoan cường cùng nhiều chiến công hiển hách của người dân. Những năm 1965- 1967, đế quốc Mỹ đã lấy 2 xã Bình Hòa và Bình Hải làm trọng điểm đánh phá, nhằm tiêu diệt tận gốc cơ sở cách mạng vùng đông bắc Quảng Ngãi.
Những tấm bia mới được dựng lên bên những ngôi mộ tập thể. Những dòng chữ màu vàng ghi họ tên những nạn nhân để những người còn sống tưởng nhớ và tri ân. Bát hương đầy ắp những chân hương xòe ra như hoa sen bung cánh nâng đỡ vong linh những người xấu số. Làng quê yên bình với những đàn trâu đang đủng đỉnh về chuồng sau một ngày hì hụi kiếm thức ăn...
50 năm sau vụ thảm sát chấn động đó, thời gian như thoi đưa, cỏ cây đã bật mầm vươn lên phủ xanh che khuất những mất mát đau thương. Chúng tôi đến những điểm di tích, dâng lên các nạn nhân nén tâm nhang vào chiều đầu đông se lạnh.
Lội bộ qua những đoạn đường gập ghềnh đá cuội, đá dăm. Loay hoay mãi rồi cũng đến được bia tưởng niệm. Những ngôi mộ tập thể sau tấm bia đã phủ lên màu xám rong rêu và xanh cây cỏ nằm im lìm.
Trước những tấm bia tưởng niệm, những vòng hoa đã bắt đầu tàn phai. Vòng hoa đó không phải của người thân những người đã khuất, mà đến từ Hàn Quốc, mang dòng chữ: Đoàn Ngôi nhà Văn học Jeju. Ông Bùi Việt Khoa - Bí thư xã Bình Hòa cho biết: “Hằng năm, xã đón từ 3-4 đoàn khách đến từ Hàn Quốc, gồm: Sinh viên, nhà nghiên cứu lịch sử. Trong đó, đoàn Ngôi nhà Văn học Jeju năm nào họ không đến được đúng vào ngày thảm sát thì họ gửi vòng hoa để viếng”.
 |
| Một trong những di tích vụ thảm sát lặng lẽ với thời gian. Ảnh: Minh Khuê |
Nhà thơ Thanh Thảo trong một vài lần giao lưu với đoàn Ngôi nhà Văn học Jeju Hàn Quốc, đã từng nói rằng: “Văn học xóa đi mọi khoảng cách, đưa con người đến gần nhau hơn. Thông qua những tác phẩm văn học, những mất mát đau thương của người dân Bình Hòa sẽ được nhân dân Hàn Quốc, nhân dân yêu chuộng hòa bình biết đến, tiếng nói lương tri được ngân lên. Biết đâu đó một ngày, những người từng gây nên tội ác sẽ quay lại mảnh đất này xám hối”.
Quay trở lại với vụ thảm sát Bình Hòa, năm 1991, Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch) đã xếp hạng cấp quốc gia đối với di tích này. Cũng năm đó, quyết định xây 5 bia tưởng niệm ở 5 vị trí thảm sát được tiến hành. Tuy nhiên, theo ông Bùi Việt Khoa, nguyện vọng của xã và người thân có người bị thảm sát là có một nhà bia tưởng niệm chung để quy tập các nạn nhân về một vị trí.
Điều nữa, ông Khoa cũng như những gia đình có người thân bị thảm sát trăn trở là trên những tấm bia ghi danh, có nhiều sai sót về họ, tên các nạn nhân. Không những vậy, là di tích quốc gia, nhưng đường dẫn vào rất “xấu”. Vì vậy, quy tập về một nơi, hoặc làm đường giao thông để những người đã ngã xuống được ấm lòng và những người còn sống, ở trên đất nước Việt Nam hay Hàn Quốc tìm đến được thuận lợi, dễ dàng hơn là điều chính đáng.
MINH KHUÊ
