Cùng với sự phát triển của y học, tuổi thọ con người ngày càng cao. Song, người cao tuổi luôn phải đối mặt với bệnh Alzheimer (một dạng sa sút trí tuệ). Theo Hiệp hội Alzheimer Quốc tế, mỗi bảy giây, trên thế giới có thêm một bệnh nhân Alzheimer.
Bệnh “quên quên nhớ nhớ”
Alzheimer là tên bác sĩ thần kinh học người Đức đã tìm ra căn bệnh này năm 1906. Ở người mắc bệnh, các tế bào não bị thoái hóa dần khiến họ gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt. Những người từ 65 tuổi trở lên, sau mỗi 5 năm, tỷ lệ bệnh tăng gấp đôi, sau 85 tuổi có tới 50% người bị bệnh và tỷ lệ này ở phụ nữ cao hơn nam giới.
Theo TS Trần Công Thắng - Đại học Y dược TP.HCM, bệnh có năm nhóm triệu chứng sau:
- Quên. Người bệnh quên những điều cực kỳ đơn giản như: không biết cách tra chìa khóa vào ổ khóa, không nhớ quần áo để trong tủ, quên tên thú cưng…
- Kém tập trung. Người bệnh làm những công việc hàng ngày rất khó khăn, nhất là những việc đòi hỏi nhiều bước như: giặt quần áo, nấu ăn…
- Mất định hướng về không gian. Biểu hiện nhẹ là người bệnh đi lạc, tìm không ra quầy hàng trong chợ hay siêu thị, nặng là đi lạc không biết đường về…
- Giảm khả năng về mặt lên kế hoạch. Người bệnh không còn khả năng quản lý chi-thu, thu xếp gia đình, kê khai thuế…
- Rối loạn ngôn ngữ. Người bệnh tìm từ diễn đạt khó khăn, người bệnh nặng sẽ thu mình, ngại giao tiếp - Rối loạn hành vi. Người bệnh hoang tưởng, nghĩ mình bị mất cắp, mất đồ, rối loạn chu trình thức - ngủ.
Ở giai đoạn bệnh nhẹ, bệnh nhân rất buồn khi phát hiện mình không thể nhớ. Do đó, bạn song hành của Alzheimer là trầm cảm. Ở trường hợp nặng, người bệnh lệ thuộc hoàn toàn vào người thân, nhưng họ lại khó nhận biết được những người rất thân của mình. Ngoài ra, người bệnh còn bị mất khả năng nuốt, dễ bị suy dinh dưỡng, sặc (thức ăn vào phổi, gây viêm phổi), người nằm liệt giường có thể bị loét da. Cuối cùng, bệnh nhân Alzheimer dễ tử vong do nhiễm trùng có thể ở đường hô hấp, ở da, hay đường tiểu...
Kỹ thuật mới
ThS-BS Phan Hữu Phước - Giám đốc Phòng khám Lão khoa Med - Vie TP.HCM cho biết: hiện đã có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán bệnh. Nếu như trước đây việc đoán bệnh chủ yếu dựa vào người thầy thuốc thì nay đã có kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như chụp cộng hưởng từ kết hợp chẩn đoán trí não, theo dõi sinh hoạt, hành vi. Từ năm 2011, có thể tìm bệnh bằng xét nghiệm. Một người tuổi 50 đang hoàn toàn bình thường chỉ cần xét nghiệm máu là biết có bệnh hay không.
Ngoài ra, các nhà khoa học cũng đã xác định gen, làm bản đồ gen và xác định mức độ, thời gian phát bệnh.
Về điều trị bệnh, TS Trần Công Thắng cho biết: “Cần giúp bệnh nhân tăng cường nhận thức, điều chỉnh giấc ngủ, hành vi”. Người sống một mình có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn người sống cùng con cháu.
TS Trần Công Thắng hướng dẫn: “Phòng bệnh Alzheimer bằng cách tập thể dục (tốt nhất là chạy bộ). Việc chạy bộ giúp tăng thể tích chất trắng (chất liên kết thần kinh) trong não, nhờ vậy có khả năng ngăn chặn bệnh tiến triển. Mỗi ngày nên chạy bộ từ 10-15 phút, một tuần khoảng một tiếng rưỡi”.
Bên cạnh đó, có thể ngăn bệnh đến sớm bằng chế độ ăn uống điều độ, giảm chất béo bão hòa (thường có trong mỡ động vật như heo, bò...), ăn thường xuyên: rau sống, trái cây, củ, quả, ngũ cốc, các loại hạt… Tránh dùng thực phẩm có chứa nhôm.
Theo Cát Tường/PNO