(QNg)- Tuân thủ điều trị là một đặc thù riêng của chương trình điều trị AIDS. Bởi vì, người bệnh cần phải tuân thủ một cách nghiêm ngặt theo sự chỉ dẫn của cán bộ y tế. Tuân thủ điều trị đóng một vai trò hết sức quan trọng trong quá trình phục hồi sức khỏe của người bệnh AIDS. Người bệnh AIDS cần phải uống thuốc đều đặn hằng ngày vào một giờ nhất định.
| TIN LIÊN QUAN |
|---|
Điều gì đã làm cho người bệnh không tuân thủ tốt? Có thể là do tác dụng phụ của thuốc, uống thuốc suốt đời làm cho người bệnh chán nản, sợ kỳ thị và phân biệt đối xử hoặc người bệnh chủ quan khi thấy bệnh đã thuyên giảm. Không tuân thủ điều trị rất tai hại do vi rút có thể kháng thuốc ARV (ARV là thuốc kháng HIV).
Theo ghi nhận của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh, từ năm 2005 đến nay, Trung tâm đã tiếp nhận gần 150 cas bệnh AIDS, hầu hết các cas bệnh đã phục hồi tốt sức khỏe và có thể lao động, làm ăn bình thường. Kết quả xét nghiệm cho thấy, các tế bào miễn dịch đã phục hồi về trị số bình thường. Khoảng 20 cas tử vong do người bệnh khi tiếp cận với thuốc ARV quá muộn, trên cơ thể họ đã mắc quá nhiều bệnh trọng như lao, nhiễm nấm huyết, nhiễm trùng nặng,… và một số không ít là những người bệnh không tuân thủ điều trị, bỏ thuốc từ 1 tháng đến 3 tháng hoặc bỏ thuốc trên 1 năm, mặc dù trước đó người bệnh được chăm sóc điều trị và phục hồi sức khỏe tốt.
Mục đích của điều trị ARV là ức chế sự nhân lên của virus và kìm hãm lượng virus trong máu ở mức thấp nhất; phục hồi chức năng miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng cơ hội; cải thiện chất lượng sống và tăng khả năng sống sót cho người bệnh.
Vừa qua Trung tâm đã tiếp nhận một bệnh nhân nhi 3 tuổi, nhưng đã điều trị được 14 tháng. Trẻ bị nhiễm HIV từ mẹ. Người thân đã chăm sóc trẻ và tuân thủ điều trị rất tốt. Trẻ phát triển bình thường. Trung tâm đã tiến hành kiểm tra lại bằng các xét nghiệm cho thấy kháng thể kháng HIV trong máu của bệnh nhân này đã âm tính, kháng nguyên cũng âm tính mặc dù kết quả xét nghiệm trước đó cho kết quả sự hiện diện của HIV trong máu của trẻ. Điều đó cho thấy, tuân thủ điều trị đã mang lại kết quả rất khả quan.
Điều trị ARV là một phần trong tổng thể các dịch vụ chăm sóc và hỗ trợ về y tế, tâm lý và xã hội cho người nhiễm HIV/AIDS. Điều trị ARV chủ yếu là điều trị ngoại trú và được chỉ định khi người bệnh có đủ tiêu chuẩn lâm sàng. Đó là khi xét nghiệm máu cho người bệnh các tế bào miễn dịch đã giảm đến một mức độ nhất định hoặc người bệnh đang mắc một số bệnh trọng.
Bất cứ phác đồ điều trị nào cũng phải có ít nhất 3 loại thuốc. Điều trị ARV là điều trị suốt đời. Người bệnh phải tuân thủ điều trị tuyệt đối để đảm bảo hiệu quả và tránh kháng thuốc. Người nhiễm HIV được điều trị ARV vẫn phải áp dụng các biện pháp dự phòng lây nhiễm virus cho người khác.
Người nhiễm HIV được điều trị ARV khi tình trạng miễn dịch chưa phục hồi cần tiếp tục điều trị dự phòng các bệnh nhiễm trùng cơ hội là các bệnh nhiễm trùng khác như lao, nấm, các bệnh nhiễm trùng khác nhân cơ hội cơ thể suy giảm miễn dịch mà gây bệnh.
Kết quả điều trị tốt khi ARV được dùng đúng cách, liên tục và suốt đời. Tuân thủ không tốt sẽ dẫn đến thất bại điều trị và HIV kháng thuốc, sự tuân thủ là yếu tố quan trọng quyết định thành công của điều trị kháng Retrovirus.
Tuân thủ điều trị là uống thuốc theo nguyên tắc "3 Đ": Đúng thuốc, đúng liều, đúng giờ.
Trước khi điều trị người bệnh cần được tư vấn về những vấn đề sau: Lợi ích của điều trị ARV và điều trị sẽ kéo dài suốt đời. Khi điều trị vẫn phải thực hiện các biện pháp phòng lây truyền HIV cho người khác và điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội nếu có chỉ định. Tái khám định kỳ để đánh giá điều trị và các tác dụng phụ của thuốc.
Sự hỗ trợ của gia đình rất quan trọng vì nó giúp cho người bệnh an tâm hơn, không bị kỳ thị và phân biệt đối xử, nhắc nhở người bệnh uống thuốc đúng giờ và động viên người nhiễm tham gia vào các hoạt động hỗ trợ sự tuân thủ điều trị.
Người bệnh AIDS cần được đánh giá trước điều trị ARV bằng việc: Khám bệnh đầy đủ để đánh giá giai đoạn lâm sàng và xét nghiệm số lượng tế bào CD4 là tế bào miễn dịch của cơ thể trước điều trị; phát hiện các bệnh nhiễm trùng cơ hội để điều trị kịp thời như lao, nấm và các bệnh nhiễm trùng khác; Làm các xét nghiệm cơ bản để lựa chọn phác đồ như CTM/Hgb và men gan (ALT); xét nghiệm HbsAg, chụp X-Quang phổi.
Bs Lê Quang Quỳnh
