(QNg)- Ngày 26/2/1285, dũng tướng Trần Bình Trọng bị giặc Nguyên bắt khi đang chiến đấu đã thét vào mặt quân xâm lược: “Ta thà làm quỷ nước Nam chứ không thèm làm Vương đất Bắc!”
Sau đúng 694 năm, ngày 17/2/1979, thượng úy Đỗ Sĩ Họa (Đồn 209, BĐBP Quảng Ninh” đã dõng dạc trước “biển người” quân xâm lược Trung Quốc đang bao vây đồn 209: “ Người Việt Nam không biết quỳ gối đầu hàng, chúng mày tới đây, chúng mày sẽ chết!”
Người Việt Nam là vậy, dù là một vị tướng hay chỉ là một thượng úy đồn phó đồn biên phòng, dù sống cách nhau ngót 700 năm, thì trước kẻ thù, câu trả lời đều rất giống nhau. Những câu nói mà người Việt không bao giờ quên!
Đó cũng là câu trả lời của Thơ Việt trước mọi kẻ thù của đất nước.
Đặng Dung từng viết: "Quốc thù vị báo đầu tiên bạch/Kỷ độ long tuyền đới nguyệt ma/(Thù trả chưa xong đầu đã bạc/Gươm mài bóng nguyệt xiết bao dài)-(bài Thuật hoài).
Nguyễn Trãi từng viết: "Bui một tấc lòng ưu ái cũ/Ngày đêm cuồn cuộn nước triều Đông/" (Bài Thuật hứng, số 50)
Và Xuân Diệu từng viết: " Yêu với căm hai đợt sóng ào ào/Vỗ bên lòng dội mãi tới trăng sao" (Những đêm hành quân).
Với đất nước Việt Nam mà lịch sử là tiếp nối những cuộc chiến tranh chống xâm lược, thì nói "yêu", biết yêu là chưa đủ, còn phải nói "căm" và biết căm nữa. Đó là hai đợt sóng dội lên trong thơ Việt suốt hàng nghìn năm nay. Và sẽ còn tiếp tục, một khi kẻ thù vẫn rình rập xâm hại chủ quyền Tổ quốc ta.
Ai mà không rơi nước mắt khi đọc câu thơ này của Chế Lan Viên: "Tổ quốc như bà mẹ nghèo thì thầm cùng tôi qua nước mắt". Khi nhà thơ cảm nhận tới tận cùng đớn đau, tận cùng yêu thương Tổ quốc như người Mẹ của mình, thì Thơ không bao giờ quên lãng.
Thơ có thể viết "về tất cả và cho tất cả" như Paul Eluard đã nói. Nhưng Thơ Việt bao giờ cũng đặt lên cao nhất tình yêu Tổ quốc và tình yêu đồng bào mình. Đó là hai đợt sóng của trách nhiệm, của sự tự nguyện và khí khái.
"Ngày Thơ" rằm tháng Giêng hằng năm là để nhắc nhởù cho chúng ta tinh thần trách nhiệm và sự tự nguyện dâng hiến những gì tốt đẹp nhất của chúng ta cho Tổ quốc mình. Những cuộc chiến tranh chống xâm lược đã qua, cuộc chiến gần nhất cũng đã cách hôm nay 34 năm. Hơn mọi dân tộc khác, dân tộc Việt Nam chịu bao đau thương khốn khổ vì chiến tranh chỉ muốn được sống yên ổn trong hòa bình. Nhưng yên ổn không đồng nghĩa với lãng quên hay vô ơn. Trong thế chiến thứ Hai, nữ thi hào Nga Olga Berggoltz đã viết hai câu thơ về sau được khắc trên tất cả các Đài tưởng niệm cuộc chiến tranh Vệ quốc vĩ đại: "Không một ai bị lãng quên/Không một cái gì bị quên lãng" .
Thơ Việt luôn đồng hành với lòng yêu nước và sự biết ơn. Đã biết ơn thì không bao giờ quên lãng. Đã yêu nước thì phải biết Tổ quốc mình là đâu và kẻ thù của Tổ quốc mình là ai. Biết để không bao giờ lãng quên, biết để không bao giờ thờ ơ hay sao nhãng.
T.T
