Gieo màu xanh Trường Sa

(Báo Quảng Ngãi)- 40 năm đã qua, huyện Trường Sa đang từng bước đổi thay, bắt nhịp cùng với cuộc sống đất liền. Theo bước chân người lính, những chú vịt biển của Trung tâm Nghiên cứu vịt Đại Xuyên đã lên tàu ra đảo, đó là câu chuyện cảm động về những người làm nên sức sống và màu xanh Trường Sa.

Những tấm lòng vì biển đảo

Ý tưởng đưa một giống gia cầm phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng và đời sống của quân và dân trên huyện Trường Sa bắt đầu từ năm 2013, đúng hơn là sau chuyến đi của Đoàn công tác các nhà quản lý, nhà khoa học đi khảo sát, nghiên cứu thực tế tại một số đảo đầu năm 2013. Khi về đất liền, thạc sĩ Hoàng Lệ Hà luôn trăn trở, ấp ủ phải phối hợp nghiên cứu, sưu tầm những con giống, cây trồng phù hợp, chịu được sự khắc nghiệt của thời tiết, đồng thời có những biện pháp hỗ trợ kỹ thuật nuôi trồng cho các đảo. Những chuyến công tác theo tàu ra đảo và những lần đến UBND huyện Trường Sa làm việc đã gắn kết chị với những người lính nơi miền gió cát.

Chị Hoàng Lệ Hà và ba chiến sĩ của Trạm chế biến chăn nuôi.

Như một cơ duyên, cuối năm 2013 khi ra dự hội nghị tổng kết về nông nghiệp nông thôn ở Hà Nội chị được giới thiệu về một giống vịt biển. Không có dịp để đến tận nơi tìm hiểu, do yêu cầu công việc chị phải về gấp Nha Trang. Mang theo chỉ vẻn vẹn một vài thông tin về giống vịt này, chị chủ động liên hệ tìm hiểu và đặt vấn đề với Trung tâm nghiên cứu vịt Đại Xuyên – Viện Chăn nuôi, Bộ NN&PTNT. Chị Nguyễn Thị Thúy Nghĩa ngày ấy là Phó giám đốc Trung tâm cho biết: “Rất tình cờ, chị Hà biết được thông tin về giống vịt biển do Trung tâm Nghiên cứu vịt Đại Xuyên nuôi giữ nên đã liên hệ với em qua điện thoại về nhu cầu muốn đưa giống vịt biển ra Trường Sa để giúp bộ đội và đời sống người dân ngoài đảo”.

Tiếp tôi ở phòng làm việc, nơi ban công hướng ra biển đón ngọn gió chiều dịu mát, chị Hà bồi hồi nhớ lại: Qua kinh nghiệm nhiều lần đưa giống cây trồng, vật nuôi ra ngoài đảo, thành công cũng có mà trở ngại cũng nhiều, lần này đưa một con giống mới ra đảo, chị hiểu mọi việc không hề đơn giản, bởi vùng biển Trường Sa khí hậu có phần khác biệt với các vùng ven bờ. Ở Trường Sa, một số loài vật nuôi được đưa từ trong đất liền ra đảo như: Bò, heo, gà, vịt...  riêng chăn nuôi bò chỉ có ở  Song Tử Tây.

 Phương thức nuôi bán tập trung, chủ yếu trên các đảo nổi, còn các đảo chìm do điều kiện đặc thù cần phải có vật nuôi phù hợp. Thức ăn chủ yếu từ thức ăn thừa và một phần thức ăn tổng hợp. Con giống được cấp từ đất liền và có sự trao đổi, luân chuyển giữa các đảo với nhau, đáp ứng một phần nhu cầu thực phẩm tươi sống cho quân và dân trên đảo. Giống vịt biển (HY) của Trung tâm Đại Xuyên có khả năng thích nghi tốt trong môi trường nước ngọt, nước mặn, nước lợ; là giống vịt có thể sinh trưởng phát triển tốt trong môi trường nước mặn. Vịt biển phù hợp với việc chăn thả ở những vùng ven biển và hải đảo, thích ứng với biến đổi khí hậu. Và, điều kỳ diệu là chúng uống được nước biển. Chỉ cần nuôi 8 tuần tuổi đạt cân nặng 2kg và đủ 21 tuần là bắt đầu đẻ trứng và đẻ rất nhiều, chúng rất dễ nuôi. Các bãi cạn ở các đảo là môi trường sống và kiếm ăn rất tốt cho vịt biển. Hơn một năm trời, công việc đưa vịt biển ra đảo đã nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của Trung tâm vịt Đại Xuyên, của cán bộ và rất nhiều tấm lòng thầm lặng hướng về biển đảo quê hương.

Hành trình đưa vịt biển ra đảo

Câu chuyện đưa vịt biển ra Trường Sa quả là không đơn giản như tôi đã nghĩ. Trong đó phải kể đến sự quyết tâm rất lớn của nhiều cơ quan, đơn vị và lãnh đạo, cán bộ, chiến sĩ huyện Trường Sa. Lần thứ nhất Trung tâm nghiên cứu vịt Đại Xuyên gửi 100 trứng vịt biển, đưa ra đảo Trường Sa Đông, ấp chỉ nở được một vài quả. Lần thứ hai đưa ra Trường Sa Lớn, cho ấp nở, kết quả cũng không hơn gì lần trước. Không nản, mọi người tìm hiểu kinh nghiệm nuôi thành công ở Quảng Ninh, Phú Quốc. Ngày 19.12.2014 sáu trăm con vịt biển một ngày tuổi được chuyển bằng đường hàng không về Cam Ranh. Vịt được đưa về Trạm chế biến chăn nuôi tập trung. Tại đây, vịt biển được nuôi trong một thời gian ngắn cho quen với điều kiện khí hậu sau đó theo tàu chuyển cho các đảo. Anh Ngô Duy Đỗ - Phó Chủ tịch Ủy ban Mặt trận huyện Trường Sa cho chúng tôi biết tầm quan trọng của tăng gia ở các đảo có ý nghĩa rất lớn đối với việc cung cấp đảm bảo hậu cần tại chỗ. Việc nuôi và nhân giống thành công đàn vịt biển lần này góp phần cải thiện cho bữa ăn của quân và dân các đảo.

Một ngày đầu xuân 2015, tôi cùng chị Lệ Hà vào Cam Ranh kiểm tra đàn vịt lần cuối trước ngày đưa xuống tàu ra đảo. Tôi vui, có lẽ một phần không gian bán đảo luôn tạo cho mình tâm trạng háo hức của một mùa xuân mới lên đường, phần nữa đó là được ngắm nhìn những chú vịt biển giờ đã lớn được chừng nào. Bắt được ý nghĩ của tôi, chị Hà nhẹ nhàng: Chưa đâu em, chừng nào vịt chuyển ra an toàn và thích nghi tốt với môi trường ngoài đó chị mới tạm yên tâm được. Tôi hiểu, gần hai tháng nay chị luôn trăn trở vận động các nơi ủng hộ thức ăn, phòng dịch, kỹ thuật nuôi và thu xếp được thời gian lại tranh thủ vào với anh em để kiểm tra đàn vịt. Xe đi trong miên man trảng cát cùng với những câu chuyện không dứt giữa chúng tôi về lính đảo. Và, tôi thường tự hỏi tại sao người phụ nữ này lại thương quý lính đảo và có một tình cảm đặc biệt dành cho Trường Sa đến thế? Nhìn đàn vịt đang ngơ ngác trước người lạ trong không gian oi nồng và chật hẹp ai cũng trầm trồ vì chúng lớn nhanh. Mới đấy mà con nào con nấy mập mạp, khỏe mạnh, cân nặng hơn một ký và bắt đầu thời kỳ thay lông. Trạm chỉ có ba người. Ngoài đảm nhiệm chăm sóc đàn vịt các anh còn phải chăm đàn heo lai rừng hơn bốn chục con, làm nước mắm, nuôi cá.  

Những ngày tháng 4. Trường Sa mùa biển lặng… Những lớp sóng nhẹ nhàng chờm lên mơn man bờ cát lẫn trong tiếng gió ru là tiếng líu kíu của bầy vịt đang nô đùa trên sóng nước mênh mang. Khung cảnh thanh bình của một làng biển hiện hữu nơi cuối trời Tổ quốc. Một tiếng gà trưa chợt cất lên, vài ba con nữa, rộn rã một góc đảo, kéo tôi ra khỏi dòng suy nghĩ miên man. Đàn vịt bắt đầu lên bờ, những bước chân đạp lên lớp cát san hô không còn lạ lẫm, lòng chợt dâng nỗi nhớ da diết bâng khuâng, Trường Sa ơi! mai tàu rời bến. Ta lại về phố thị thân thương. Vòng tay ấm bao chuyện buồn vui. Biển vẫn yên lòng ta lay động… Một tin vui: Vịt biển đã theo tàu có mặt ở hầu hết các đảo chìm, đảo nổi Trường Sa. Ước mong từ Trạm chế biến chăn nuôi đơn sơ của các anh mai này sẽ phát triển thành Trung tâm nghiên cứu nuôi trồng và cung cấp cho Trường Sa. Đứng giữa đất trời, hình ảnh hào hùng của 40 năm về trước, khi những người lính đầu tiên đặt chân lên giải phóng Quần đảo hiện về đan xen với một Trường Sa giàu sức sống hôm nay. Và, cũng như những con người nơi đây… Trường Sa, cần lắm những tấm lòng.
 

Nguyễn Xuân Tình