(Baoquangngai.vn)- Mặt hàng rau quả xuất khẩu của Việt Nam hiện nay đã có mặt tại hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ. Năm 2017, kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt khoảng 3,5 tỷ USD trong tổng số 36 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu nông nghiệp nói chung. Như vậy, ngành rau củ quả đã xuất khẩu vượt lúa gạo và cả dầu khí.
Xuất khẩu rau quả đã có bước tăng trưởng ngoạn mục trong những năm gần đây. Nếu như năm 2005, rau quả xuất khẩu của Việt Nam mới chỉ có mặt ở 36 nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, kim ngạch xuất khẩu đạt trên 235 triệu USD, thì năm 2017, kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt khoảng 3,5 tỷ USD trong tổng số 36 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu nông nghiệp nói chung. Như vậy, ngành rau củ quả đã xuất khẩu vượt lúa gạo và cả dầu khí. Với đà tăng trưởng khả quan và nhiều tiềm năng thị trường, nhiều chuyên gia kỳ vọng có thể xuất khẩu rau quả đạt 10 tỷ USD vào năm 2020.
 |
Điểm đáng chú ý là mặt hàng rau quả xuất khẩu của Việt Nam hiện nay đã có mặt tại hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ. Bên cạnh những thị trường truyền thống, thời gian qua, ngành rau quả cũng tích cực mở mới nhiều thị trường, đặc biệt là những thị trường đòi hỏi chất lượng cao như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada, Australia, New Zealand...
Phát biểu tại Diễn đàn "Phát triển thị trường cho ngành rau, củ, quả và giải pháp phát triển hệ thống logistics phục vụ nông nghiệp, nông thôn” do tỉnh Đồng Tháp và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức vào ngày 18/12, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng ngành rau quả Việt Nam có tiềm năng rất lớn và vừa qua đã có tốc độ tăng trưởng mạnh, nhưng vẫn còn nhiều bất cập, tồn tại cần khắc phục thời gian tới.
Thủ tướng chỉ ra, trong khi nền kinh tế Việt Nam đứng ở tốp 50 thế giới về quy mô GDP thì giá trị xuất khẩu của Việt Nam chỉ chiếm 1% thế giới. Năng suất còn thấp. Chất lượng, hiệu quả còn nhiều vấn đề đặt ra. Thậm chí, tình trạng thị trường không ổn định còn diễn ra khá nhiều với việc “được mùa rớt giá”, “được giá mất mùa”. Công nghệ sinh học, đặc biệt là trong khâu giống còn nhiều vấn đề. Thất thoát sau thu hoạch còn rất cao, trên 30%. Trong 3,5 tỷ USD xuất khẩu thì chế biến mới chiếm 8%, như vậy giá trị gia tăng còn thấp, cần khắc phục.
Một bất cập khác là về hạ tầng, nhất là logistics với tính cạnh tranh còn thấp. Theo Ngân hàng Thế giới (WB), chi phí logistics của Việt Nam thuộc nhóm đắt đỏ so với khu vực và thế giới. Chi phí vận chuyển logistics tính theo tỉ trọng GDP khoảng 18-20%, gần gấp đôi so với nền kinh tế phát triển và cao hơn 4% mức bình quân toàn cầu, làm ảnh hưởng đến giá bán rau củ quả. Chỉ số năng lực logistics giảm 16 bậc (từ thứ 48 năm 2014 xuống 64 năm 2018).
Thủ tướng cho rằng, dự báo nhu cầu rau quả trên thị trường trong nước và quốc tế rất lớn. Thị trường trong nước với 100 triệu dân là cơ hội lớn và người dân có quyền được hưởng những thực phẩm tươi sạch, bảo đảm chất lượng. Do đó, cần đón bắt, nắm chắc dự báo để tính toán tăng kim ngạch bình quân trên 20%/năm và giá trị xuất khẩu trong lĩnh vực này vào năm 2020 đạt gần 5 tỷ USD. Chúng ta cần xác định chìa khóa của sự thành công đó chính là chất lượng và giá thành sản phẩm.
Với tinh thần đó, Thủ tướng đề nghị tập trung triển khai một số nhiệm vụ. Đó là hoàn thiện quy hoạch sản xuất nông nghiệp dài hạn gắn với yêu cầu thị trường trong điều kiện biến đổi khí hậu, quy hoạch hạ tầng để thuận lợi hơn, phù hợp hơn nhằm giảm chi phí vận chuyển gồm phát triển các dịch vụ logistics.
Hoàn thiện cơ chế chính sách đầu tư, bao gồm cả vùng nguyên liệu và nhà máy chế biến, khuyến khích phát triển liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị để làm sao giảm bớt tầng lớp trung gian, đặc biệt là chính sách coi trọng doanh nghiệp, ưu tiên phát triển kinh tế tập thể, trong đó có tổ hợp tác và hợp tác xã. Đừng để tình trạng nhà máy cứ sản xuất mà vùng nguyên liệu không có.
Tiếp tục đổi mới tư duy nhận thức trong việc phát triển thị trường và sản xuất hàng hóa, áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào bảo quản, chế biến, xúc tiến thương mại, tận dụng thành tựu của cách mạng công nghiệp 4.0 để có sự bứt phá, bắt kịp trình độ khu vực của thế giới, nâng cao sức cạnh tranh, chất lượng và hiệu quả của ngành rau củ quả.
Cần cải thiện nhanh chóng hơn dịch vụ logistics trong chuỗi giá trị ngành hàng rau củ quả nói riêng và nông sản nói chung. Không thể đi mãi lối mòn sản xuất manh mún, tự phát, chạy theo năng suất, chất lượng kém, xuất khẩu thô mà chúng ta cần có cách làm mới, bài bản hơn cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, trong đó có việc giảm chi phí vận tải, làm tốt nhất dịch vụ logistics, nâng cao tính kết nối hiệu quả giữa sản xuất và thị trường, giảm được các chi phí thương mại, hạ giá thành sản xuất.
Phát triển đa dạng hóa các mô hình sản xuất như doanh nghiệp, tập đoàn lớn, hợp tác xã, hộ gia đình, không cứng nhắc một mô hình nào.
Về nguồn lực, tín dụng, nhà nước luôn hỗ trợ cho các tổ chức, cá nhân đầu tư vào rau củ quả, Thủ tướng nói và khẳng định, Chính phủ luôn quan tâm đẩy mạnh lĩnh vực này.
Q.Nhi
