Diện mạo đô thị trên miền Ấn-Trà

(Báo Quảng Ngãi)- Tháng Ba. Nắng vàng trải nhẹ. Hương xuân vẫn còn phảng phất trên khắp các đô thị của miền Ấn-Trà. Hòa trong dòng chảy phát triển sau ngày giải phóng, các đô thị của tỉnh luôn vươn mình lớn dậy, điểm xuyết cho bức tranh đô thị đang ngày càng tươi tắn.

Diện mạo mới

Là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội của tỉnh và là hậu phương quan trọng trong quá trình phát triển Khu Kinh tế Dung Quất, diện mạo TP. Quảng Ngãi được tô điểm không ngừng. Theo Nghị quyết 123/NQ-CP của Chính phủ, không gian đô thị trung tâm của tỉnh được mở rộng về phía bắc và phía đông, với quy mô tăng gần 4 lần so với trước đây. Tổng diện tích tự nhiên của thành phố được mở rộng lên đến hơn 16 nghìn ha, với 23 đơn vị hành chính trực thuộc, gồm 9 phường và 14 xã. Tổng dân số thành phố giờ đã gần 260 nghìn người. “Đến cuối năm 2014, thành phố có 35/49 tiêu chí đạt tiêu chuẩn đô thị loại II và hiện nay cán bộ và nhân dân thành phố đang phấn đấu quyết liệt để cuối năm nay sẽ đạt các tiêu chí còn lại” - Chủ tịch UBND thành phố Quảng Ngãi Phạm Tấn Hoàng quả quyết.

 

 

Đường Quang Trung (TP. Quảng Ngãi) sầm uất với hàng loạt ngân hàng “đứng chân”.

Ở cực nam của tỉnh, những ngày tháng ba lịch sử này, cán bộ và nhân dân huyện Đức Phổ đang hân hoan kỷ niệm ngày giải phóng huyện lỵ. Đặc biệt niềm vui được nhân lên gấp bội khi huyện đã hoàn thiện hồ sơ trình Bộ Xây dựng công nhận thị trấn Đức Phổ đạt các tiêu chí của đô thị loại IV. Chủ tịch UBND huyện Đức Phổ Lê Văn Mùi phấn khởi cho biết, cùng với các đô thị vệ tinh Sa Huỳnh, Phổ Phong, Trà Câu, Đức Phổ đang từng bước hoàn thiện để trở thành thị xã trực thuộc tỉnh trong năm 2015, tiếp tục phát huy vai trò là trung tâm kinh tế, văn hóa - xã hội vùng phía nam tỉnh.

Hoàn thành quy hoạch chung các đô thị Đến cuối năm 2013, tỉnh đã hoàn thành Quy hoạch xây dựng vùng tỉnh Quảng Ngãi đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Có 4 đô thị và khu chức năng đã lập, phê duyệt xong quy hoạch chung, gồm Khu Kinh tế Dung Quất, thành phố Quảng Ngãi, đô thị mới Sơn Tịnh, Thạch Trụ). Còn lại 14 đô thị đang triển khai lập quy hoạch chung, gồm: Đức Phổ (toàn huyện), Châu Ổ, Trà Xuân, Di Lăng, Sơn Tây, Tây Trà, La Hà, Sông Vệ, Mộ Đức, Chợ Chùa, Minh Long, Ba Tơ, Nam Sông Vệ và Ba Vì.

Song hành phát triển, diện mạo của các đô thị trên địa bàn tỉnh cũng trở nên tươi tắn hơn qua từng năm tháng. Nằm ở trung tâm Khu Kinh tế Dung Quất, nếu đánh giá trên quy mô diện tích tự nhiên đô thị 650ha thì Vạn Tường hiện có 42/49 chỉ tiêu đạt tiêu chuẩn của đô thị loại V và hiện đang trong giai đoạn trình thông qua để phê duyệt Đề án phân loại, công nhận đô thị Vạn Tường là đô thị loại V. Ở cửa ngõ phía tây, thị trấn Di Lăng (Sơn Hà) đến nay có 29/49 chỉ tiêu đạt tiêu chuẩn của đô thị loại V. Một số thị trấn như Châu Ổ, Mộ Đức, La Hà, Chợ Chùa và  Ba Tơ dáng dấp đô thị cũng ngày càng nên hình, nên vóc.

Bên cạnh việc huy động nhiều nguồn lực khác nhau để đầu tư hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, việc phát triển các loại hình thương mại, dịch vụ, du lịch tại đô thị, nhất là các loại hình dịch vụ tạo giá trị gia tăng cao, ngày càng đa dạng, phong phú, đặc biệt phát triển ở các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, thông tin liên lạc làm cho diện  mạo của các đô thị thêm văn minh, sầm uất.

Theo báo cáo của Sở Xây dựng, tỷ lệ đô thị hóa toàn tỉnh tại thời điểm đến cuối năm 2014 đạt 15,42% và đến cuối năm 2015 ước đạt 16,5%. Hiện nay, các đô thị của tỉnh đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh. Tốc độ giá trị sản xuất khu vực các đô thị giai đoạn 2010-2015 tăng trưởng bình quân ước đạt 14,5%. Thu ngân sách trên địa bàn các đô thị (kể cả khu công nghiệp, khu kinh tế) hiện chiếm trên 90% tổng thu ngân sách trên địa bàn tỉnh và dự kiến năm 2015 ước đạt gần 30 nghìn tỷ đồng - chiếm tỷ lệ 93,5% số thu toàn tỉnh.

Động lực cho sự phát triển

Việc phát triển đô thị trên địa bàn tỉnh đã đạt được một số kết quả nhất định. Song sự phát triển vẫn còn chậm so với các đô thị trong vùng. Theo Sở Xây dựng thì, nguyên nhân chính do xuất phát điểm kinh tế của nhiều địa phương trong tỉnh khá thấp, cơ sở hạ tầng xã hội và hạ tầng kỹ thuật tại các đô thị còn yếu kém. Trong khi các đô thị cần nguồn kinh phí rất lớn để đầu tư, nâng cấp, chỉnh trang thì ngân sách bố trí còn khó khăn; nguồn vốn huy động, thu hút đầu tư ngoài ngân sách để đầu tư phát triển đô thị cũng đạt thấp. Ngoài ra, việc huy động, khai thác và sử dụng các nguồn vốn ngoài ngân sách tham gia xây dựng hạ tầng và phát triển đô thị chỉ thực hiện ở một vài đô thị lớn, cũng như tiến độ triển khai nhiều dự án hạ tầng đô thị bị chậm trễ... làm cho việc phát triển các đô thị chưa đạt như kỳ vọng.

Tuy nhiên, “xây dựng, phát triển đô thị vẫn là nhiệm vụ đột phá mang tính chiến lược, vì đây là một trong những động lực chính thúc đẩy sự phát triển nhanh và mang tính bền vững cao”-ông Nguyễn Đức Hiệp, Quyền Giám đốc Sở Xây dựng đề xuất. Do vậy, tỉnh cần tập trung đầu tư, nâng cấp thành phố Quảng Ngãi mở rộng theo quy hoạch để đến năm 2020 đạt các tiêu chuẩn đô thị loại II.

Đầu tư, xây dựng Khu Kinh tế Dung Quất theo hướng trở thành thành phố trực thuộc tỉnh, trước mắt, tập trung xây dựng, phát triển đô thị Vạn Tường và các điểm đô thị vệ tinh Tịnh Phong, Sa Kỳ. Ở phía nam, xây dựng, phát triển toàn huyện Đức Phổ theo quy hoạch để trở thành thị xã vào năm 2020. Từng bước xây dựng thị trấn Di Lăng của huyện Sơn Hà thành trung tâm kinh tế, văn hoá vùng phía tây của tỉnh. Đồng thời, quy hoạch, chỉnh trang kết hợp đầu tư xây dựng mở rộng các thị trấn hiện hữu trực thuộc huyện trên cơ sở khai thác hợp lý tiềm năng phát triển đặc trưng của từng đô thị.

 

Đô thị Vạn Tường phát triển bên bờ biển xanh.

Việc phát triển đô thị trong những năm đến sẽ có nhiều thuận lợi. Bởi là một trong những tỉnh thuộc Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung, Quảng Ngãi đã tạo được những tiền đề hết sức quan trọng, tạo đà thuận lợi cho việc phát triển trong giai đoạn tới. Cùng với đó là sự đồng thuận của hệ thống chính trị và cộng đồng dân cư đô thị trong việc quyết tâm thực hiện mục tiêu phát triển đô thị.

Hiện nay, nhiều nhà đầu tư có tiềm lực trong nước và đặc biệt là nước ngoài quan tâm xúc tiến đầu tư vào tỉnh nhà, tập trung vào các lĩnh vực công nghiệp, khu đô thị và dịch vụ. Vì thế, trên cơ sở đánh giá hiện trạng các chỉ tiêu đạt được và các chỉ tiêu còn thiếu của đô thị cần phải đầu tư, xác định nhu cầu về vốn, phân tích rõ các nguồn lực khả thi có thể huy động, từ đó mới đề ra mục tiêu phát triển đô thị một cách hợp lý, khoa học, làm cho đô thị trở thành hạt nhân có sức lan tỏa thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và từng bước đô thị hóa nông thôn.
 

HOÀNG HÀ