Khó xử lý triệt để nạn khai thác cát trái phép

10:12, 19/12/2019
.
(Baoquangngai.vn)- Mặc dù, thời gian qua, chính quyền các địa phương đã tăng cường kiểm tra, xử lý tình trạng khai thác các trái phép trên sông Trà Trà Sông, song hiệu quả vẫn không như mong đợi. Tình trạng người dân dùng ghe, bè hút cát vẫn còn diễn ra, nhất là ở khu vực địa bàn giáp ranh giữa TP. Quảng Ngãi và huyện Sơn Tịnh. 
 
Lợi dụng địa bàn giáp ranh để khai thác
 
Dù không được phép khai thác cát thế nhưng vì lợi nhuận mang lại khá cao nên thời gian qua, nhiều hộ dân bất chấp “lệnh cấm” dùng ghe, bè hút cát trên phép trên sông, nhất là sông Trà Khúc đoạn qua khu vực cầu Trường Xuân- vùng giáp ranh giữa khu vực xã Tịnh Hà (Sơn Tịnh) với phường Quảng Phú (TP. Quảng Ngãi) và xã Tịnh Long, Nghĩa Dõng, Nghĩa Dũng,… Hoạt động khai thác diễn ra một cách ngang nhiên và công khai không chỉ  gây thất thoát nguồn tài nguyên mà còn khiến dư luận bức xúc. 
 
Trước tình trạng này, Sở TN& MT đã tiến hành kiểm tra và tham mưu cho UBND tỉnh có văn bản chỉ đạo cho UBND TP. Quảng Ngãi và UBND huyện Sơn Tịnh chấn chỉnh việc khai thác cát trái phép. Trên cơ sở văn bản của UBND tỉnh, TP. Quảng Ngãi và huyện Sơn Tịnh đã xây dựng kế hoạch và thành lập các đoàn thanh tra liên ngành, tích cực thanh tra, kiểm tra xử lý các đối tượng, có hành vi khai thác trái phép.
 
Tuy vậy, tình trạng khai thác cát phép tại khu vực hạ lưu sông Trà Khúc vẫn tiềm ẩn phức tạp. Các đối tượng thường lợi dụng đêm tối, sử dụng ghe, máy bơm hút có công suất lớn để hút cát từ dưới lòng sông lên ghe chở đi tiêu thụ. 
 
Chủ tịch UBND TP. Quảng Ngãi Phạm Tấn Hoàng thừa nhận thời gian qua, dù chính quyền TP. Quảng Ngãi đã chỉ đạo cho các địa phương phải triển khai các biện pháp, kế hoạch kiểm tra, xử lý.  Đồng thời, UBND TP cũng đã phối hợp với Sở TN& MT, cùng tổ kiểm tra liên ngành phản ứng nhanh tiếnhành thanh tra, kiểm tra đột xuất, kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp khai thác cát trái quy định. Tuy nhiên, tình trạng người dân người dân dùng ghe, bè hút cát trái phép vẫn còn tái diễn, nhất là ở khu vực cầu Trường Xuân. 
 
“Sau khi tiến hành kiểm tra, xử lý, tình trạng khai thác cát trái phép đã giảm rõ rệt. Tuy nhiên, cái khó hiện nay là người dân khai thác cát trái phép tìm mọi cách để đối phó với lực lượng chức năng. Bởi, thời điểm này, các mỏ khai thác cát được cấp phép đã đóng mỏ, trong khi đó nhu cầu sử dụng cát trong xây dựng của khu vực TP. Quảng Ngãi và các khu vực lân cận tăng cao, giá lại cát tăng. Họ lợi dụng khu vực lòng sông vùng giáp ranh giữa TP. Quảng Ngãi và Sơn Tịnh (khu vực cầu Trường Xuân) để khai thác, khi bị phát hiện có lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý thì họ cho ghe chạy sang địa bàn huyện Sơn Tịnh. Vì thế, việc phát hiện, bắt giữ, xử lý của lực lượng chức năng gặp nhiều khó khăn”- Chủ tịch UBND TP. Quảng Ngãi Phạm Tấn Hoàng cho hay.
 
Người dân ngang nhiên khai thác cát trên sông Trà Khúc
Người dân ngang nhiên khai thác cát trên sông Trà Khúc
 
Đối với địa bàn huyện Sơn Tịnh, Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh Tạ Công Dũng cho biết, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND huyện Sơn Tịnh đã ban hành 7 văn bản chỉ đạo giải quyết quyết liệt tình trạng khai thác cát trái phép. Đồng thời, huyện cũng đã phối hợp với UBND TP. Quảng Ngãi và Công an tỉnh tổ chức kiểm tra, ngăn chặn và kiên quyết xử lý các trường hợp khai thác cát trái phép bằng hình thức bơm hút trên sông Trà Khúc đoạn chạy qua khu vực giáp ranh giữa xã Tịnh Hà của huyện Sơn Tịnh và TP. Quảng Ngãi. Song, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Trà hiện nay vẫn diễn ra phức tạp. 
 
Theo ông Dũng, nguyên nhân chủ yếu việc khai thác cát trái phép là do, đây là nguôn  thu nhập chính của nhiều hộ dân. Đa số họ khai thác vào ban đêm nên việc tiến hành xử lý cũng gặp không ít những khó khăn. 
 
“Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với các sở, ngành chức năng và UBND TP. Quảng Ngãi, huyện Tư Nghĩa tiến hành tổ chức các giải pháp kiểm tra, xử lý đồng bộ tránh tình trạng khi huyện Sơn Tịnh tiến hành kiểm tra thì người dân chạy qua địa phận TP. Quảng Ngãi hay xã Nghĩa Kỳ (Tư Nghĩa), có như vậy mới xử lý hiệu quả được vấn đề khai thác cát trái phép như hiện nay”- Chủ tịch UBND huyện Sơn Tịnh Tạ Công Dũng cho biết thêm. 
 
Cần chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân
 
Liên quan đến tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Trà Khúc trong thời gian qua, tại Kỳ họp thứ 17, HĐND tỉnh khóa XII mới đây, các đại biểu HĐND tỉnh cũng đã chất vấn Giám đốc Sở TN& MT và các địa phương liên quan đến vấn đề này và đề nghị đưa ra giải pháp khắc phục. 
 
Giám đốc Sở TN& MT tỉnh Đỗ Minh Hải cho rằng, trong thời gian vừa qua, trên địa bàn của TP. Quảng Ngãi và huyện Sơn Tịnh cũng đã cơ bản giải quyết được vấn đề khai thác cát trái phép. “Cát tặc” đã giảm đi một cách rõ rệt. Tuy nhiên, đối với những người dân sống lâu đời bằng nghề khai thác cát thủ công thì rất khó ngăn chặn triệt để. Họ vẫn lén lút hoạt động vào ban đêm hay vùng giáp ranh.
 
“Về lâu dài, để khắc phục tình trạng khai thác cát trái phép, ngoài việc tăng cường công tác kiểm tra, xử lý, các địa phương dựa trên cơ sở các Quyết định của UBND tỉnh cần làm tốt công tác tuyên truyền đối với người dân, để họ hiểu việc khai thác khoáng sản trái phép là vi phạm pháp luật và không vi phạm; đồng thời, chính quyền địa phương cần nghiên cứu, có cơ chế, chính sách chuyển đổi nghể nghiệp đối với những hộ khai thác cát trái phép để họ có nghề nghiệp khác mưu sinh”- ông Đỗ Minh Hải nói. 
 
Cát sau khi khai thác được mang về điểm tập kết để bán một cách công khai
Cát sau khi khai thác được mang về điểm tập kết để bán một cách công khai
 
Chủ tịch UBND TP. Quảng Ngãi Phạm Tấn Hoàng cũng cho biết: “Biện pháp sắp tới, chúng tôi sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động người dân và tìm hiểu kỹ các đối tượng khai thác cát trái phép này hoàn cảnh sống như thế nào, nghề nghiệp ra sao và trên cơ sở đó phân loại. Nếu họ làm công việc này không phải là cuộc sống chính của họ thì tiếp tục tuyên truyền vận động để họ dừng công việc vi phạm này. Còn nếu những trường hợp lâu nay, các Tổ, đội họ sống trên sông nước bằng nghề này thì sẽ tham mưu cho các cấp có thẩm quyền có hướng hỗ trợ họ chuyển đổi nghề nghiệp để họ ổn định cuộc sống”.
 
Thực tế việc khác thác cát  trái phép trên sông Trà Khúc không còn là chuyện mới. Do nhu cầu việc làm mưu sinh và nghề này có thu nhập cao so với nghề nông, nghề chài lưới  nên nhiều người sẵn sàng bất chấp các quy định để khai thác.
 
Thiết nghĩ, các cấp, các ngành cần có sự vào cuộc đồng bộ để tuyên truyền vận động và có biện pháp mạnh xử lý đối tượng cố tình vi phạm. Cùng với đó, có những giải pháp căn cơ để chuyển đổi nghề nghiệp, tạo sinh kế cho người dân sống bằng nghề khai thác cát trái phép. Có như vậy mới xử lý được triệt để tình trạng người dân vi phạm như hiện nay.
H.P

.