"Dở khóc dở cười" vì mua nhà, đất bằng giấy viết tay

02:11, 21/11/2016
.

(Baoquangngai.vn)- Việc mua bán nhà, đất bằng giấy viết tay, thiếu tính pháp lý lâu nay vẫn diễn ra phổ biến. Đây là nguyên nhân dẫn đến tranh chấp, khiếu kiện đất đai ngày một gia tăng, không ít người mất trắng vì mua nhà, đất bằng niềm tin.
Mua nhà, đất bằng niềm tin
 
Nhà, đất là những tài sản có giá trị lớn, tuy nhiên nhiều người dân vì thiếu hiểu biết hoặc bất chấp pháp luật chấp nhận việc mua bán trao tay để rồi phải mệt mỏi khi phải ngày kia tháng nọ gõ cửa khắp nơi kiện tụng để đòi lại quyền lợi cho mình, thậm chí có người mất trắng.
 
Sau nhiều năm bôn ba nơi đất khách bán hàng rong và làm thuê, năm 2009, anh N.Đ.T (34 tuổi) ở thôn Hà Nhai, xã Tịnh Hà (Sơn Tịnh) mua một miếng đất của người dì ruột trên mặt tiền tỉnh lộ 623 đoạn qua xã Tịnh Hà, với giá gần 250 triệu đồng. Khi mua bán, hai bên chỉ làm giấy viết tay.
 
Vì nghĩ người thân trong gia đình nên anh T không quan tâm lắm đến tờ giấy viết tay năm ấy nên để thất lạc. Oái ăm, đến năm 2014, anh T lập gia đình, có ý định xây dựng nhà để vợ chồng ra ở riêng thì bị gia đình người dì ruột cản trở, không đồng ý giao đất.
 
Họ yêu cầu anh T cung cấp giấy tờ chứng minh giao dịch mua bán. Khi ấy, anh T mới vỡ lẽ, lô đất ấy giờ giá thị trường tăng lên gấp đôi so với giá thời điểm mua, nhiều người hỏi mua nên người dì ruột xót tiền. 
 
Tiền đã đưa mà đất lại không được nhận, lời qua tiếng lại hai bên xảy ra xô xát. Anh T muốn kiện người dì ruột ra tòa, nhưng không có bất cứ giấy tờ nào để chứng minh, cay đắng chấp nhận mất trắng, tình thân ruột thịt vì thế cũng ra người dưng nước lã.

Cũng rơi vào trường hợp tương tự, anh T.V.A ở tổ 24, phường Trần Phú (TP.Quảng Ngãi) cay đắng kể: Năm 2015, anh có 500 triệu đồng, đi tìm mua đất ở thôn Thống Nhất, xã Tịnh Ấn Tây (TP.Quảng Ngãi). Bụng bảo dạ, nơi đây vừa sáp nhập vào TP.Quảng Ngãi nên chắc chắn giá đất sẽ tăng cao, hứa hẹn có mối hời lớn trong tương lai.

Cuối cùng anh quyết định mua một khoảnh đất vườn có diện tích hơn 500m 2, trên đất còn có ngôi nhà cấp 4 xây dựng đã lâu. Khoảnh đất này được chủ mua lại từ năm 2005 cũng chỉ qua viết tay. Khi bán cho anh A, người bán đưa cả tờ giấy viết tay hợp đồng mua bán giữa hai người trước đó.
 
Anh có băn khoăn về chuyện giấy tờ của ngôi nhà thì được bà chủ đất hứa hẹn nếu sau này muốn làm sổ đỏ, bà sẽ giúp. Lúc đó thấy khoảnh đất diện tích lớn, giả rẻ nên anh A chủ quan. Đến khi có người hỏi mua lại và yêu cầu làm thủ tục để được cấp sổ đỏ, anh A đến cơ quan chức năng thì được yêu cầu phải gặp người bán làm thủ tục chứng nhận quyền sử dụng đất rồi chuyển nhượng với người bán trước, sau đó làm thủ tục chuyển nhượng lại cho mình. Khi ấy anh A mới chuyển nhượng được cho người khác.
 
Đến lúc này, anh mới “tá hỏa” đi tìm bà chủ đất và người chủ trước đó, nhưng họ đã rời khỏi địa phương. “Tìm họ như tìm “cánh chim trời”. Vậy là tôi đã mất trắng mà không kiện tụng được ai, chỉ biết ngồi than trời!”- anh A buồn rầu.
 
Thiếu tính pháp lý
 
Những năm gần đây, do nhu cầu về đất ở ngày càng tăng  nên hoạt động mua bán đất, nhất ở các vùng nông thôn trở nên sôi động. Điều đáng nói là thủ tục mua, bán rất đơn giản, nếu bên bán và bên mua thỏa thuận được giá cả sẽ làm hợp đồng mua bán bằng giấy viết tay, không qua cơ quan có thẩm quyền chứng thực, không đúng với quy định pháp luật. 
 
 
Mua bán nhà, đất bằng giấy viết tay
Mua bán nhà, đất bằng giấy viết tay là thiếu tính pháp lý.
 
Nhiều người không hiểu biết pháp luật, nhưng cũng có người dẫu biết việc mua bán này có nhiều rủi ro nhưng do ngại thủ tục hành chính hoặc giao dịch “ngầm” để tránh đóng thuế cho nhà nước. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tranh chấp, khiếu kiện. 
 
Luật sư Huỳnh Ngọc Ất- Trưởng văn phòng Văn phòng Luật sư Quốc Ân cho biết, trong quá trình hành nghề trợ giúp pháp lý, Văn phòng nhận trợ giúp cho rất nhiều trường hợp người mua khởi kiện người bán vì không thực hiện hợp đồng mua bán đất, nhà bằng giấy viết tay.
 
Quy định của Bộ luật Dân sự, việc mua bán nhà, đất bằng giấy viết tay, không qua cơ quan có thẩm quyền công chứng, chứng thực là vi phạm về hình  thức, thiếu tính pháp lý.
 
Với trường hợp này, nếu hai bên có tranh chấp khởi kiện ra tòa, tòa sẽ cho khoảng thời gian 1 tháng để hai bên thực hiện hợp đồng. Trường hợp hai bên không thực hiện, tòa sẽ đưa ra xét xử tuyên hợp đồng vô hiệu và giải quyết hậu quả là hai bên hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Đồng thời căn cứ giá trị đất thời điểm hiện tại, tòa sẽ tính giá trị chênh lệch mà bên bán phải bồi thường cho bên mua.
 
Tuy vậy, thực tế, khi phát sinh tranh chấp, việc giải quyết các trường hợp mua bán nhà, đất qua viết tay vô cùng rắc rối, phức tạp, thời gian kéo dài, gây khó khăn cho các cơ quan thực thi pháp luật. Người mua mỏi mệt với kiện tụng kéo dài. Nhiều trường hợp, tòa án đã thụ lý và đưa ra xét xử, bản án đã có hiệu lực thi hành, nhưng thi hành án vô cùng gian nan, người mua luôn ở thế yếu. 
 
Theo Luật sư Huỳnh Ngọc Ất, để tránh những trường hợp rủi ro khi mua bán nhà, đất, người dân nên tuân thủ theo quy định của pháp luật, phải làm thủ tục để cơ quan có thẩm quyền công chứng, chứng thực.
 
Công chứng, chứng thực các loại hợp đồng, văn bản về quyền sử dụng đất, tại các địa phương đã chuyển giao việc chứng thực, công chứng từ UBND xã, phường, thị trấn sang tổ chức hành nghề công chứng thì các hợp đồng, giao dịch liên quan đến việc thực hiện quyền của người sử dụng đất được công chứng tại các tổ chức hành nghề công chứng.
 
Ở những địa phương chưa chuyển giao, việc chứng thực, công chứng sẽ do UBND xã, phường, thị trấn thực hiện.
 
 
Bài, ảnh: C.Phong
 
 

.