(QNg)- Luật BHXH ra đời và có hiệu lực từ ngày 1/1/2007, các chế độ chính sách BHXH đã có nhiều thay đổi theo hướng có lợi cho người lao động. Điều đó đã tạo thuận lợi hơn cho ngành BHXH trong việc mở rộng đối tượng tham gia cũng như giải quyết các chế độ chính sách.
Đối với BHXH Quảng Ngãi, công tác tuyên truyền Luật BHXH được ưu tiên chú trọng và xây dựng kế hoạch tuyên truyền cụ thể, nhất là từ khi Luật BHXH ra đời. Để kịp thời đưa Luật BHXH đi vào cuộc sống, BHXH tỉnh đã tranh thủ sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương và phối hợp với các sở ngành liên quan như Sở Tư pháp, Sở LĐTB&XH, Liên đoàn Lao động tỉnh triển khai Luật và tổ chức Hội thi tuyên truyền viên BHXH trên địa bàn; triển khai tập huấn Luật BHXH và các văn bản liên quan cho tất cả các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn tỉnh.
Riêng ở KKT Dung Quất và các KCN của tỉnh, BHXH tỉnh đã trực tiếp tổ chức triển khai Luật BHXH vì đây là địa bàn chủ yếu thu hút hầu hết lực lượng lao động của tỉnh về làm việc. Bên cạnh đó, BHXH tỉnh đã cùng các cơ quan báo, đài đưa tin, bài để tuyên truyền Luật BHXH… Chính vì vậy, việc triển khai thực hiện các chế độ chính sách theo Luật BHXH trên địa bàn có nhiều thuận lợi.
Cùng với sự phục hồi và tăng trưởng kinh tế của tỉnh cũng như việc mở rộng quyền lợi của người lao động theo quy định của Luật BHXH, số người tham gia BHXH, BHYT, Bảo hiểm thất nghiệp ngày càng tăng, năm sau luôn cao hơn năm trước. Nếu như năm 2005 toàn tỉnh có hơn 300 ngàn người tham gia BHXH, BHYT thì đến nay, con số này lên đến hơn 700 ngàn người, trong đó số người tham gia BHXH bắt buộc gần 63 ngàn người, cùng với gần 50 ngàn người tham gia bảo hiểm thất nghiệp và BHXH tự nguyện. Điều đó chứng tỏ, Luật BHXH ra đời đã tạo cơ sở pháp lý và tác động tích cực trong công tác thu của ngành.
Trong công tác giải quyết chế độ chính sách, nhờ chú trọng đẩy mạnh thực hiện cải cách hành chính nên công tác quản lý, xét duyệt và giải quyết các chế độ cho đối tượng những năm gần đây đã có nhiều thuận lợi. Tuy số lượng hồ sơ hàng năm xét duyệt không ngừng tăng lên, nhưng ngành đã cố gắng bằng nhiều biện pháp, nhất là việc cải cách về thủ tục hành chính theo cơ chế "một cửa" đã tạo điều kiện thuận lợi trong việc giải quyết hồ sơ, đảm bảo nhanh chóng, đúng thời gian quy định cho đối tượng tham gia. Hơn nữa Luật BHXH cũng quy định cụ thể về điều kiện hưởng và mức hưởng của người lao động trên cơ sở thời gian đóng BHXH, tuổi đời, mức suy giảm khả năng lao động, tính chất công việc và điều kiện làm việc của người lao động. Các chế độ bảo hiểm đã được cải tiến, hoàn thiện và được quy định rõ ràng, phù hợp với tình hình thực tiễn hơn trước đây.
Bên cạnh những thuận lợi, việc triển khai và thực hiện Luật BHXH trên địa bàn tỉnh thời gian qua cũng gặp phải một số khó khăn, vướng mắc. Thứ nhất là công tác thu. Hiện nay trên địa bàn vẫn còn nhiều doanh nghiệp làm ăn thua lỗ, tình trạng nợ đọng, chậm đóng BHXH kéo dài. Các doanh nghiệp luôn tìm cách trốn đóng BHXH cho người lao động bằng nhiều hình thức: Kê khai lao động thấp hơn số lao động thực tế, hợp đồng lao động dưới mức lương tối thiểu vùng, ghi mức tiền lương, tiền công làm căn cứ đóng BHXH thấp hơn nhiều so với mức lương thực tế, ký hợp đồng lao động dưới 3 tháng, hoặc hợp đồng miệng…
Cơ quan BHXH tỉnh đã áp dụng nhiều biện pháp như: Tính lãi chậm nộp theo luật định; phối hợp với các ngành liên quan như Sở Lao động TB&XH, Liên đoàn Lao động tỉnh tổ chức nhiều đợt thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm tại các đơn vị; thành lập tổ thu nợ trực tiếp đến đơn vị để truy thu nợ đọng… nhưng kết quả đạt được chưa cao. Nguyên nhân là do mức xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH cũng như lãi chậm nộp hiện nay quy định còn quá thấp, hơn nữa cơ quan BHXH không có thẩm quyền xử lý vi phạm mà chỉ có kiến nghị, đề xuất nên không đủ sức răn đe, thiệt thòi vẫn thuộc về người lao động.
Đối với tình hình giải quyết chế độ chính sách cũng còn một số vướng mắc cần được tháo gỡ như: Hầu hết các đơn vị sử dụng lao động trên địa bàn tỉnh đều không muốn giữ lại 2% trong 3% quỹ ốm đau thai sản để chi tại đơn vị; mức hưởng trợ cấp của chế độ tử tuất một lần quá chênh lệch so với hưởng trợ cấp tuất hàng tháng nên nhiều người lao động đã không khai thân nhân nuôi dưỡng là các con còn trong độ tuổi hưởng tuất tháng; đối với các trường hợp tai nạn lao động, tai nạn giao thông, hiện tình trạng đơn vị sử dụng lao động giả mạo hồ sơ đề nghị cơ quan BHXH giải quyết chế độ tai nạn lao động cho người lao động đang có dấu hiệu gia tăng; việc giám định y khoa cho những trường hợp bị tai nạn lao động cũng có nhiều vướng mắc như: Người bị TNLĐ khai thương tật không khớp với giấy tờ ra viện, khai những thương tật không do TNLĐ làm cho công tác giám định sai lệch, không đúng với thương tật ban đầu mà người lao động điều trị để nâng tỷ lệ thương tật…
Để thực hiện các chế độ, chính sách theo Luật BHXH trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới đạt kết quả tốt, cần thiết phải có ý kiến chỉ đạo trực tiếp của UBND tỉnh đối với các ngành chức năng nhằm sớm đưa ra biện pháp khắc phục những mặt tồn tại nhằm thực hiện nghiêm túc Luật BHXH, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho người lao động.
Hồ Thủy
